Trong những năm gần đây, tiêm phòng HPV đang trở thành một trong những biện pháp chủ động quan trọng trong việc phòng ngừa ung thư cổ tử cung – căn bệnh ác tính phổ biến thứ hai ở phụ nữ trên toàn thế giới. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn băn khoăn về hiệu quả của vắc xin, đặc biệt là tiêm phòng HPV có tác dụng bao lâu? Liệu có cần tiêm nhắc lại hay không?
Bài viết dưới đây Bệnh viện Ngã Tư Hồ sẽ giúp bạn hiểu rõ về loại vắc xin đặc biệt này và lý do vì sao tiêm phòng ung thư cổ tử cung là việc nên làm càng sớm càng tốt.
Virus HPV là gì và vì sao cần tiêm phòng?
HPV (Human Papillomavirus) là một nhóm virus lây truyền chủ yếu qua đường tình dục. Trong hơn 100 chủng HPV, có khoảng 14 chủng có nguy cơ gây ung thư cao, đặc biệt là HPV 16 và 18 – nguyên nhân của hơn 70% ca ung thư cổ tử cung.
Ngoài cổ tử cung, HPV còn liên quan đến các bệnh lý như:
- Ung thư âm hộ, âm đạo, hậu môn, dương vật, họng
- Mụn cóc sinh dục (HPV 6, 11)
Tiêm vắc xin HPV giúp phòng ngừa các chủng virus gây nguy cơ ung thư cao trước khi tiếp xúc với virus, thường là trước khi có quan hệ tình dục lần đầu.
Tiêm phòng ung thư cổ tử cung là gì?
Tiêm phòng ung thư cổ tử cung chính là tiêm vắc xin phòng ngừa virus HPV. Vắc xin hoạt động bằng cách tạo ra kháng thể giúp cơ thể chống lại virus nếu bị phơi nhiễm.
Hiện nay có 3 loại vắc xin chính:
- Cervarix (2 chủng): Phòng HPV 16, 18
- Gardasil (4 chủng): Phòng HPV 6, 11, 16, 18
- Gardasil 9 (9 chủng): Phòng HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58
Tại Việt Nam, Gardasil và Cervarix được sử dụng phổ biến, đặc biệt trong chương trình tiêm phòng ung thư cổ tử cung cho bé gái và phụ nữ trẻ.
Tiêm phòng HPV có tác dụng bao lâu?
Đây là câu hỏi được rất nhiều chị em quan tâm. Theo các nghiên cứu lâm sàng và theo dõi dài hạn:
- Tác dụng bảo vệ kéo dài ít nhất 10–12 năm, thậm chí nhiều nghiên cứu cho thấy hiệu quả có thể kéo dài hơn 15 năm mà không cần tiêm nhắc lại.
- Hệ miễn dịch sau tiêm tạo ra lượng kháng thể cao gấp 10 lần so với kháng thể tự nhiên.
- Cho đến nay, chưa có bằng chứng rõ ràng rằng cần phải tiêm nhắc lại sau khi hoàn thành đủ liệu trình.
Tuy nhiên, các tổ chức y tế vẫn tiếp tục theo dõi để đưa ra khuyến nghị chính thức nếu cần tiêm nhắc lại trong tương lai.
Đối tượng nên tiêm phòng HPV
- Bé gái và phụ nữ từ 9–26 tuổi: Hiệu quả cao nhất nếu tiêm trước khi có quan hệ tình dục.
- Phụ nữ từ 27–45 tuổi: Vẫn có thể tiêm nếu chưa từng bị nhiễm hoặc có nguy cơ tái nhiễm HPV.
- Nam giới: Một số nước khuyến cáo tiêm cho nam để phòng ung thư dương vật, hậu môn và lây nhiễm chéo.
Tại Việt Nam, tiêm phòng ung thư cổ tử cung vẫn tập trung chủ yếu ở nữ giới từ 9–26 tuổi.
Lịch tiêm vắc xin HPV chuẩn
Đối tượng từ 9–14 tuổi:
- Tiêm 2 mũi cách nhau 6 tháng.
Đối tượng từ 15–45 tuổi:
- Tiêm 3 mũi theo lịch:
- Mũi 1: Ngày đầu tiên
- Mũi 2: Sau 2 tháng
- Mũi 3: Sau 6 tháng kể từ mũi đầu tiên
Để đạt hiệu quả tối đa, nên tiêm đủ mũi, đúng lịch và không bỏ mũi giữa chừng.
Có cần tiêm nhắc lại sau vài năm không?
- Hiện chưa có khuyến nghị chính thức về việc tiêm nhắc lại.
- Các nghiên cứu cho thấy hiệu quả miễn dịch vẫn ổn định sau hơn 10 năm tiêm.
- Một số cá nhân có nguy cơ cao (suy giảm miễn dịch, HIV…) có thể cần tham khảo ý kiến bác sĩ để xét tiêm nhắc.
Việc tiêm lại chưa cần thiết với người khỏe mạnh và đã tiêm đủ mũi theo phác đồ.
Tiêm vắc xin HPV có an toàn không?
Theo WHO và CDC:
- Vắc xin HPV rất an toàn, ít tác dụng phụ nghiêm trọng.
- Phản ứng phụ nhẹ thường gặp: đau tại chỗ tiêm, sốt nhẹ, mệt mỏi.
- Không ảnh hưởng đến sinh sản hay nội tiết.
- Không làm tăng nguy cơ vô sinh như tin đồn sai lệch.
Sau khi tiêm phòng HPV cần lưu ý gì?
- Theo dõi 30 phút tại nơi tiêm phòng để đề phòng phản ứng dị ứng.
- Uống nhiều nước, nghỉ ngơi nếu thấy mệt mỏi.
- Không cần kiêng quan hệ, nhưng nên tránh trong 1–2 ngày đầu nếu có đau hoặc sưng.
- Vẫn cần tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ, vì vắc xin không bảo vệ tất cả các chủng HPV.
Hiệu quả của tiêm phòng ung thư cổ tử cung
- Giảm 90% nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung nếu tiêm đúng độ tuổi và đủ mũi.
- Giảm tỷ lệ mắc các tổn thương tiền ung thư (CIN 1, 2, 3).
- Tại Úc, quốc gia tiên phong tiêm chủng HPV toàn dân, tỷ lệ mắc ung thư cổ tử cung đã giảm mạnh và có khả năng loại trừ bệnh này trong tương lai gần.
Có nên tiêm phòngung thư cổ tử cung sau khi đã quan hệ tình dục?
- Có thể tiêm, nhưng hiệu quả sẽ thấp hơn so với người chưa từng quan hệ.
- Vắc xin không điều trị nhiễm HPV hiện tại, nhưng có thể phòng các chủng khác.
- Trước khi tiêm, có thể xét nghiệm HPV nếu cần.
Tiêm phòng ung thư cổ tử cung bằng vắc xin HPV là bước chủ động và hiệu quả nhất để phòng tránh một trong những loại ung thư nguy hiểm hàng đầu ở phụ nữ. Đừng chần chừ, hãy đến ngay Bệnh viện Ngã Tư Hồ để chủ động bảo vệ bản thân và người thân yêu khỏi căn bệnh nguy hiểm này bằng cách tiêm phòng HPV đúng và đủ liều.
