Thoái hóa khớp là một trong những bệnh lý xương khớp phổ biến nhất, đặc biệt ở người trung niên và cao tuổi. Căn bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng vận động mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống, gây đau nhức, cứng khớp và thậm chí tàn phế nếu không được điều trị kịp thời. Bài viết dưới đây Bệnh viện Ngã Tư Hồ sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh thoái hóa khớp, từ nguyên nhân, triệu chứng cho đến cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả.
Thoái hóa khớp là gì?
Thoái hóa khớp (Osteoarthritis) là tình trạng tổn thương sụn khớp và xương dưới sụn. Khi bị thoái hóa, lớp sụn bao bọc đầu xương bị mòn đi, làm khớp mất đi tính trơn láng, gây ma sát khi vận động. Hậu quả là người bệnh cảm thấy đau nhức, khó cử động, thậm chí biến dạng khớp trong giai đoạn nặng.
Căn bệnh này thường tiến triển chậm nhưng kéo dài, khó phục hồi hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách, thoái hóa khớp có thể được kiểm soát và hạn chế biến chứng.
Nguyên nhân gây thoái hóa khớp
Có nhiều yếu tố dẫn đến thoái hóa khớp, trong đó bao gồm:
1. Tuổi tác
Tuổi càng cao thì quá trình lão hóa tự nhiên diễn ra càng mạnh, trong đó có sự lão hóa của sụn khớp. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất.
2. Thừa cân, béo phì
Trọng lượng cơ thể lớn tạo áp lực lên các khớp chịu lực như gối, hông, cột sống, khiến khớp dễ bị thoái hóa.
3. Di truyền
Một số nghiên cứu cho thấy yếu tố di truyền có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh thoái hóa khớp.
4. Chấn thương và lao động nặng
Những người thường xuyên vận động mạnh, bê vác nặng hoặc từng bị chấn thương khớp dễ bị thoái hóa sớm.
5. Bệnh lý liên quan
Một số bệnh như tiểu đường, loãng xương, rối loạn nội tiết cũng có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp.
Triệu chứng nhận biết thoái hóa khớp
Người bị thoái hóa khớp thường có các triệu chứng sau:
- Đau nhức khớp: Xuất hiện khi vận động, giảm khi nghỉ ngơi.
- Cứng khớp: Đặc biệt rõ vào buổi sáng sau khi ngủ dậy, thường kéo dài vài phút đến 30 phút.
- Hạn chế vận động: Khớp khó duỗi hoặc gập, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.
- Phát ra tiếng kêu lạo xạo: Khi vận động khớp bị thoái hóa.
- Biến dạng khớp: Trong giai đoạn nặng, khớp có thể sưng, lệch trục, làm mất thẩm mỹ và chức năng.
Các vị trí thoái hóa khớp thường gặp
Thoái hóa có thể xuất hiện ở nhiều khớp trên cơ thể, nhưng phổ biến nhất là:
- Khớp gối: Vị trí chịu nhiều áp lực nên dễ bị thoái hóa.
- Khớp háng: Gây đau vùng hông, đùi, ảnh hưởng việc đi lại.
- Cột sống thắt lưng: Gây đau lưng, tê chân, ảnh hưởng vận động.
- Cột sống cổ: Gây đau cổ, vai gáy, chóng mặt.
- Khớp bàn tay, ngón tay: Làm biến dạng ngón tay, giảm khả năng cầm nắm.
Biến chứng nguy hiểm của thoái hóa khớp
Nếu không điều trị kịp thời, thoái hóa khớp có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như:
- Đau nhức mạn tính, kéo dài.
- Biến dạng khớp, mất chức năng vận động.
- Nguy cơ tàn phế, phụ thuộc người khác.
- Ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý và chất lượng cuộc sống.
Phương pháp chẩn đoán thoái hóa khớp
Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ thường dựa vào:
- Khám lâm sàng: Kiểm tra tình trạng sưng, biến dạng, cứng khớp.
- X-quang: Xác định tình trạng mất sụn, mọc gai xương.
- MRI: Đánh giá mức độ tổn thương sụn và mô mềm quanh khớp.
- Xét nghiệm máu: Loại trừ các bệnh lý khác như viêm khớp dạng thấp, gout.
Các phương pháp điều trị thoái hóa khớp
Hiện nay, có nhiều phương pháp điều trị tùy theo mức độ bệnh:
1. Thay đổi lối sống
- Giảm cân nếu thừa cân.
- Tập luyện thể dục nhẹ nhàng: yoga, bơi lội, đi bộ.
- Tránh lao động nặng, mang vác quá sức.
2. Dùng thuốc
- Thuốc giảm đau, kháng viêm: Giúp giảm triệu chứng.
- Thuốc bảo vệ sụn: Glucosamine, chondroitin.
- Tiêm thuốc nội khớp: Acid hyaluronic hoặc corticoid trong trường hợp nặng.
3. Vật lý trị liệu
- Chườm nóng, chiếu đèn hồng ngoại.
- Điện xung, siêu âm trị liệu.
- Các bài tập phục hồi chức năng.
4. Phẫu thuật
Trong các trường hợp thoái hóa khớp giai đoạn cuối, có thể cần:
- Nội soi khớp.
- Thay khớp nhân tạo.
Phòng ngừa thoái hóa khớp hiệu quả
- Duy trì cân nặng hợp lý.
- Ăn uống khoa học: bổ sung canxi, vitamin D, omega-3.
- Luyện tập thể dục đều đặn.
- Tránh chấn thương khớp.
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bệnh lý xương khớp.
Vai trò của y học cổ truyền trong điều trị thoái hóa khớp
Ngoài y học hiện đại, nhiều phương pháp y học cổ truyền cũng mang lại hiệu quả:
- Châm cứu, bấm huyệt: Giúp giảm đau, tăng lưu thông khí huyết.
- Dùng thảo dược: Một số bài thuốc từ ngải cứu, lá lốt, đinh lăng… hỗ trợ giảm đau và chống viêm.
- Xoa bóp, massage: Giúp thư giãn cơ bắp, giảm cứng khớp.
Thoái hóa khớp là bệnh lý mạn tính phổ biến, có thể gặp ở bất kỳ ai, đặc biệt là người cao tuổi, thừa cân, lao động nặng hoặc từng bị chấn thương. Bệnh không chỉ gây đau nhức mà còn ảnh hưởng nặng nề đến cuộc sống nếu không được điều trị kịp thời.
Việc chủ động phòng ngừa, phát hiện sớm và tuân thủ điều trị theo chỉ dẫn bác sĩ sẽ giúp người bệnh duy trì được khả năng vận động, hạn chế biến chứng và có cuộc sống khỏe mạnh hơn.
Nếu bạn đang gặp các triệu chứng đau nhức, cứng khớp kéo dài, hãy đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp.
