Cam thảo (Glycyrrhiza glabra) là một trong những vị thuốc Đông y lâu đời, được mệnh danh là “quốc lão” – tức “vị thuốc bậc thầy” trong các bài thuốc. Với vị ngọt dịu, tính bình, cam thảo không chỉ được dùng để điều hòa các vị thuốc khác mà còn trực tiếp mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Vậy tác dụng của cam thảo đối với sức khỏe cụ thể là gì? Hãy cùng Bệnh viện Ngã Tư Hồ tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.
Thành phần dinh dưỡng và hoạt chất trong cam thảo
Ngày nay, các nghiên cứu hiện đại cũng đã chứng minh cam thảo chứa nhiều hoạt chất sinh học quan trọng như glycyrrhizin, flavonoid, coumarin, saponin, có tác dụng kháng viêm, bảo vệ gan, giảm ho, chống oxy hóa và hỗ trợ miễn dịch.
Trong thảo dược có chứa hơn 300 hợp chất khác nhau, trong đó nổi bật là:
- Glycyrrhizin: hoạt chất tạo vị ngọt, có tác dụng kháng viêm, bảo vệ gan, chống dị ứng.
- Flavonoid: chống oxy hóa, bảo vệ tim mạch.
- Saponin: kháng khuẩn, hỗ trợ hệ miễn dịch.
- Coumarin: giúp giãn mạch, điều hòa huyết áp.
- Vitamin & khoáng chất: vitamin B, E, canxi, kali, magie.
Chính sự đa dạng trong thành phần đã khiến cam thảo trở thành một trong những vị thuốc phổ biến nhất trong Đông y và được ứng dụng trong y học hiện đại.
Tác dụng của cam thảo đối với sức khỏe
Giảm ho, long đờm và bảo vệ đường hô hấp
- Cam thảo từ lâu đã được dùng trong các bài thuốc trị ho, viêm họng, viêm phế quản.
- Glycyrrhizin có tác dụng làm dịu niêm mạc họng, giảm kích ứng và long đờm.
- Thường xuất hiện trong các loại trà ho, siro ho, viên ngậm thảo dược.
Người hay bị ho khan, ho gió có thể dùng trà cam thảo để giảm khó chịu.
Bảo vệ gan và hỗ trợ giải độc
- Cam thảo giúp giảm men gan, bảo vệ tế bào gan khỏi tác hại của rượu bia, thuốc men và độc tố.
- Glycyrrhizin còn hỗ trợ trong điều trị viêm gan B, gan nhiễm mỡ ở mức độ nhẹ.
- Kết hợp với các vị thuốc khác như atiso, nhân trần để tăng hiệu quả thanh nhiệt, giải độc.
Tác dụng kháng viêm và chống oxy hóa
- Các flavonoid trong cam thảo có khả năng chống viêm, giúp giảm đau khớp, sưng tấy.
- Chống oxy hóa mạnh, trung hòa gốc tự do, ngăn ngừa lão hóa tế bào.
- Một số nghiên cứu cho thấy thảo dược này còn có tiềm năng trong phòng ngừa ung thư nhờ cơ chế ức chế sự phát triển bất thường của tế bào.
Tốt cho hệ tiêu hóa
- Cam thảo giúp giảm viêm loét dạ dày, viêm đại tràng nhờ tác dụng bảo vệ niêm mạc tiêu hóa.
- Hỗ trợ làm dịu cảm giác nóng rát, khó tiêu, đầy bụng.
- Thường được dùng trong các bài thuốc hoặc trà thảo mộc để điều trị viêm loét dạ dày – tá tràng.
Điều hòa huyết áp và tim mạch
- Cam thảo có thể giúp giãn mạch, điều hòa lưu thông máu nhờ hoạt chất coumarin.
- Kali và flavonoid trong cây cũng góp phần bảo vệ tim mạch.
- Tuy nhiên, nếu dùng quá nhiều có thể gây giữ muối, giữ nước, dẫn đến tăng huyết áp – do đó cần sử dụng đúng liều.
Tăng cường miễn dịch và chống vi khuẩn, virus
- Saponin trong cam thảo có khả năng ức chế vi khuẩn, virus, nấm.
- Một số nghiên cứu cho thấy glycyrrhizin có tiềm năng hỗ trợ chống lại virus cúm, herpes, viêm gan.
- Dùng thường xuyên ở liều nhỏ có thể tăng sức đề kháng, giảm nguy cơ cảm cúm.
Hỗ trợ sức khỏe phụ nữ
- Cam thảo có tác dụng điều hòa nội tiết tố nữ, giảm triệu chứng khó chịu trong kỳ kinh nguyệt.
- Giúp giảm bốc hỏa, mất ngủ ở phụ nữ tiền mãn kinh.
- Trong một số công thức mỹ phẩm thiên nhiên, thảo dược này còn được dùng để làm sáng da, chống nám.
Làm dịu căng thẳng và hỗ trợ giấc ngủ
- Cam thảo được coi là thảo dược an thần nhẹ, giúp giảm căng thẳng và lo âu.
- Uống trà cam thảo buổi tối có thể giúp ngủ sâu hơn.
- Thường được kết hợp với hoa cúc, lạc tiên trong các loại trà an thần.
Tác dụng của cam thảo rất nhiều vì vậy nó được ứng dụng rất nhiều trong các bài thuốc dân gian cũng như đời sống con người hiện nay.
>>> Có thể bạn quan tâm đến những tác dụng của tỏi đối với sức khỏe con người.
Cách sử dụng cam thảo trong đời sống
Dùng để pha trà
- Lấy 3–5g cam thảo khô, hãm với nước sôi trong 10 phút.
- Có thể kết hợp với hoa cúc, táo tàu, gừng để tăng hương vị và công dụng.
Trong các bài thuốc
- Thường xuất hiện trong bài thuốc ho, bài thuốc giải độc gan.
- Cam thảo còn được dùng làm “chất điều hòa” để giảm độc tính của các vị thuốc khác.
Cam thảo trong chế biến thực phẩm
- Ở một số nước châu Âu, cam thảo được dùng làm hương liệu cho kẹo, bánh, nước giải khát.
- Vị ngọt tự nhiên của nó ít gây hại cho răng hơn đường tinh luyện.
Lưu ý khi sử dụng cam thảo cần biết
Mặc dù có nhiều lợi ích, nhưng cũng cần dùng đúng cách:
- Liều dùng an toàn: khoảng 5–10g cam thảo khô mỗi ngày.
- Không nên dùng quá nhiều: Dùng liều cao kéo dài có thể gây giữ muối, tăng huyết áp, phù nề.
- Người tăng huyết áp, bệnh tim, suy thận nên hạn chế dùng.
- Phụ nữ mang thai cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Không nên dùng thay thế cho thuốc điều trị chính thống.
Cam thảo không chỉ là một vị thuốc quen thuộc trong Đông y mà còn được khoa học hiện đại công nhận về nhiều lợi ích đối với sức khỏe. Từ giảm ho, bảo vệ gan, hỗ trợ tiêu hóa, chống viêm, tăng miễn dịch cho đến điều hòa nội tiết và làm đẹp da, nó thực sự là thảo dược đa công dụng.
Tuy nhiên, để tận dụng hiệu quả mà vẫn an toàn, bạn cần dùng đúng liều lượng, đúng cách và phù hợp với tình trạng sức khỏe. Khi được sử dụng hợp lý, cam thảo sẽ trở thành người bạn đồng hành tuyệt vời trong việc bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình.
