Tiêm chủng là biện pháp y tế dự phòng hiệu quả và an toàn nhất để bảo vệ trẻ nhỏ khỏi các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như viêm gan B, bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi, rubella… Trong giai đoạn từ sơ sinh đến 5 tuổi, hệ miễn dịch của trẻ còn non yếu và cần được hỗ trợ bằng các loại vắc xin phù hợp theo độ tuổi.
Việc nắm rõ lịch tiêm chủng cho trẻ em từ 0 – 5 tuổi giúp cha mẹ chủ động đưa con đi tiêm đúng lịch, đầy đủ và đúng loại vắc xin.
Vì sao phải tiêm chủng đầy đủ cho trẻ nhỏ?
Trong những năm đầu đời, trẻ em rất dễ bị nhiễm các bệnh truyền nhiễm do hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn chỉnh. Một số bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong. Vắc xin giúp tạo miễn dịch chủ động, phòng ngừa bệnh tật, bảo vệ sức khỏe của trẻ và cộng đồng.
Lợi ích của tiêm chủng:
- Bảo vệ trẻ khỏi các bệnh nguy hiểm.
- Giảm tỷ lệ tử vong, biến chứng nặng.
- Tăng cường miễn dịch cộng đồng.
- Tiết kiệm chi phí điều trị.
Các loại vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng
Tại Việt Nam, Bộ Y tế triển khai Chương trình Tiêm chủng mở rộng (TCMR) miễn phí cho trẻ em dưới 5 tuổi, bao gồm các loại vắc xin quan trọng như:
- Viêm gan B
- Lao (BCG)
- Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván – Bại liệt – Hib (5 trong 1)
- Bại liệt (OPV)
- Viêm não Nhật Bản
- Sởi – Rubella
- Tả, thương hàn (tùy vùng dịch tễ)
Ngoài ra, phụ huynh có thể lựa chọn thêm các loại vắc xin dịch vụ như:
- Cúm mùa
- Thủy đậu
- Rota virus (tiêu chảy cấp)
- Viêm màng não do phế cầu
- HPV (ở tuổi vị thành niên)
Lịch tiêm chủng cho trẻ từ 0 – 5 tuổi
Dưới đây là bảng lịch tiêm chủng khuyến cáo của Bộ Y tế cho trẻ từ sơ sinh đến 5 tuổi:
Giai đoạn sơ sinh (0 – 1 tháng tuổi)
- 24 giờ sau sinh: Tiêm 1 mũi viêm gan B (liều sơ sinh)
- Trong vòng 1 tháng đầu: Tiêm 1 mũi vắc xin BCG phòng bệnh lao
Trẻ từ 2 – 4 tháng tuổi
- 2 tháng: Mũi 1 vắc xin 5 trong 1 (bạch hầu, ho gà, uốn ván, Hib, bại liệt), uống Rota liều 1
- 3 tháng: Mũi 2 vắc xin 5 trong 1, uống Rota liều 2
- 4 tháng: Mũi 3 vắc xin 5 trong 1, uống Rota liều 3 (nếu dùng loại 3 liều)
Vắc xin Rota cần uống trước 6 tháng tuổi, không trễ hạn.
Trẻ từ 5 – 9 tháng tuổi
- 5 tháng: Mũi 1 vắc xin bại liệt (OPV) dạng uống
- 6 tháng: Mũi 2 OPV, có thể tiêm cúm mùa mũi đầu tiên
- 7 tháng: Mũi 3 OPV, tiêm cúm mũi nhắc lại
Từ 6 tháng tuổi, trẻ nên được tiêm cúm mùa định kỳ hàng năm.
Trẻ từ 9 – 12 tháng tuổi
- 9 tháng: Tiêm 1 mũi vắc xin sởi đơn (hoặc sởi – rubella)
- 10 – 12 tháng: Bắt đầu tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản (3 mũi: mũi 1, cách 1 – 2 tuần mũi 2, sau 1 năm tiêm mũi 3)
- Trẻ chưa tiêm Rota đủ liều trước 6 tháng: Không được tiêm bù
Trẻ 12 – 24 tháng tuổi
- 12 tháng: Tiêm nhắc vắc xin sởi – rubella (MRII)
- 15 – 18 tháng: Tiêm nhắc vắc xin 5 trong 1 (hoặc 6 trong 1 nếu tiêm dịch vụ)
- 18 – 24 tháng: Nhắc lại vắc xin viêm gan A, thủy đậu (nếu chưa mắc), phế cầu, cúm mùa
Trẻ từ 2 – 5 tuổi
- Tiêm nhắc viêm não Nhật Bản (mũi 3 sau 1 năm mũi 2)
- Tiêm nhắc vắc xin cúm mỗi năm một lần
- Tùy dịch tễ: Có thể tiêm thêm thương hàn, tả, viêm gan A, phế cầu…
Lưu ý khi đưa trẻ đi tiêm chủng
Để đảm bảo an toàn cho trẻ trong và sau tiêm chủng, cha mẹ cần lưu ý:
Trước khi tiêm:
- Cho trẻ ăn nhẹ trước 1 – 2 giờ.
- Khai báo trung thực với nhân viên y tế về tình trạng sức khỏe, tiền sử dị ứng, sốt, co giật…
- Đo thân nhiệt, chỉ tiêm khi trẻ không sốt, không mắc bệnh cấp tính.
Sau khi tiêm:
- Theo dõi trẻ tại cơ sở y tế ít nhất 30 phút.
- Quan sát dấu hiệu bất thường như: sốt cao, co giật, quấy khóc không dứt, phát ban, sưng đỏ lan rộng…
- Uống nhiều nước, nghỉ ngơi, ăn nhẹ.
- Đưa trẻ đi khám ngay nếu có dấu hiệu bất thường.
Lưu giữ sổ tiêm chủng:
- Ghi chép đầy đủ các mũi đã tiêm.
- Mang theo sổ mỗi lần đi tiêm để được tư vấn đúng lịch.
Các câu hỏi thường gặp về tiêm chủng cho trẻ
Trẻ đang ốm có nên tiêm không?
- KHÔNG tiêm nếu trẻ đang sốt, tiêu chảy, viêm phổi cấp…
- NÊN hoãn và theo dõi thêm, khi khỏi bệnh có thể tiêm bù.
Có thể tiêm nhiều vắc xin trong một lần không?
- CÓ thể tiêm nhiều loại vắc xin cùng lúc, miễn là đúng lịch và vị trí tiêm khác nhau.
- Nhiều vắc xin hiện nay đã được kết hợp sẵn như 5 trong 1, 6 trong 1…
Quên lịch tiêm có sao không?
- Cần tiêm bù càng sớm càng tốt.
- Tiêm trễ không ảnh hưởng hiệu quả miễn dịch nếu hoàn thành đủ mũi.
Có nên chọn tiêm dịch vụ không?
- Nếu có điều kiện, có thể chọn vắc xin dịch vụ (6 trong 1, phế cầu, Rota nhập khẩu…).
- Chất lượng tương đương hoặc cao hơn, giảm số mũi tiêm.
Địa chỉ tiêm chủng uy tín tại Việt Nam
Phụ huynh có thể đưa trẻ đến tiêm tại các cơ sở y tế sau:
- Trung tâm Y tế Dự phòng, trạm y tế xã/phường (tiêm chủng mở rộng miễn phí)
- Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, Viện Pasteur
- Các bệnh viện Nhi, bệnh viện đa khoa có khoa Nhi
- Hệ thống tiêm chủng VNVC, Imed, Sanofi, Trung tâm Tiêm chủng Quân đội…
- Bệnh viện Đa khoa Ngã Tư Hồ – địa chỉ uy tín tiêm chủng cho trẻ tại Bắc Ninh, đầy đủ các loại vắc xin trong và ngoài chương trình mở rộng
Việc thực hiện đúng lịch tiêm chủng cho trẻ từ 0 – 5 tuổi là cách tốt nhất giúp bé yêu phát triển khỏe mạnh, phòng ngừa bệnh tật và tránh được những biến chứng nguy hiểm. Cha mẹ nên chủ động theo dõi lịch tiêm, lưu giữ sổ tiêm chủng và đưa con đi tiêm đúng hạn. Nếu có thắc mắc, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa nhi hoặc trung tâm tiêm chủng gần nhất.
