Bài viết này Bệnh viện Ngã Tư Hồ sẽ giúp bạn hiểu rõ cách giảm đau sau phẫu thuật hiệu quả, an toàn và khoa học – từ sử dụng thuốc đúng cách đến điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, vận động hợp lý.
Tại sao cần giảm đau sau phẫu thuật?
Sau phẫu thuật, hầu hết bệnh nhân đều phải đối mặt với cảm giác đau nhức, khó chịu ở vùng mổ. Đây là phản ứng sinh lý tự nhiên của cơ thể khi mô bị tổn thương. Tuy nhiên, nếu không được kiểm soát tốt, cơn đau có thể kéo dài, ảnh hưởng đến quá trình hồi phục, giấc ngủ, tâm lý và thậm chí gây biến chứng.
Đau sau phẫu thuật không chỉ gây khó chịu mà còn:
- Làm chậm lành vết thương: Căng cơ, tăng huyết áp, rối loạn tuần hoàn khiến vết mổ khó hồi phục.
- Cản trở hô hấp và vận động: Người bệnh sợ ho, sợ thở sâu, gây ứ đọng đờm dẫn đến viêm phổi.
- Ảnh hưởng tâm lý: Gây lo lắng, mất ngủ, trầm cảm nhẹ.
- Tăng nguy cơ biến chứng: Như viêm vết mổ, huyết khối tĩnh mạch sâu.
Do đó, giảm đau sau phẫu thuật là một phần quan trọng của điều trị hậu phẫu, giúp bệnh nhân phục hồi nhanh hơn, rút ngắn thời gian nằm viện.
Các mức độ đau sau phẫu thuật
- Đau nhẹ: Cảm giác căng tức, nhức mỏi quanh vết mổ, chịu được không cần thuốc mạnh.
- Đau trung bình: Cơn đau rõ rệt, ảnh hưởng sinh hoạt, cần thuốc giảm đau thông thường.
- Đau nặng: Đau dữ dội, có thể lan ra vùng lân cận, ảnh hưởng giấc ngủ và vận động, cần thuốc đặc trị hoặc can thiệp gây tê.
Bác sĩ sẽ đánh giá mức độ đau theo thang điểm VAS (Visual Analog Scale) để lựa chọn phương pháp giảm đau phù hợp.
Các phương pháp giảm đau sau phẫu thuật hiệu quả
Dùng thuốc giảm đau
Đây là cách phổ biến và hiệu quả nhất, gồm nhiều nhóm thuốc:
- Thuốc giảm đau không kê đơn (paracetamol, ibuprofen): Giảm đau nhẹ – trung bình, ít tác dụng phụ.
- Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs): Giúp giảm viêm, sưng tấy quanh vết mổ, như diclofenac, meloxicam.
- Thuốc giảm đau gây nghiện (morphin, tramadol): Dùng cho đau nặng, phải có chỉ định và theo dõi của bác sĩ.
- Gây tê ngoài màng cứng hoặc phong bế thần kinh: Được áp dụng trong các ca phẫu thuật lớn (ổ bụng, khớp, cột sống).
Lưu ý: Không tự ý mua và sử dụng thuốc giảm đau sau phẫu thuật vì có thể gây viêm loét dạ dày, suy gan, nghiện thuốc hoặc che lấp triệu chứng nhiễm trùng.
Chườm lạnh và chườm ấm đúng cách
- Chườm lạnh: Áp dụng trong 24–48 giờ đầu sau phẫu thuật để giảm sưng, viêm và đau. Dùng túi đá bọc khăn mỏng, chườm 10–15 phút/lần.
- Chườm ấm: Sau 2–3 ngày, giúp lưu thông máu, thư giãn cơ và giảm co cứng.
Cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện các phương pháp giảm đau sau phẫu thuật, đặc biệt với vết mổ sâu hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng.
Tư thế nghỉ ngơi và vận động phù hợp
- Giữ tư thế nằm thoải mái, tránh đè lên vết mổ.
- Với phẫu thuật bụng, nên nằm hơi nghiêng, co nhẹ đầu gối để giảm áp lực.
- Tập vận động nhẹ sớm (theo chỉ dẫn bác sĩ) giúp lưu thông máu, giảm đau, tránh dính ruột hoặc huyết khối.
- Không nên nằm bất động quá lâu, vì có thể gây co cứng khớp, đau cơ và chậm hồi phục.
Dinh dưỡng giúp giảm đau và nhanh lành vết thương
Chế độ ăn uống hợp lý hỗ trợ cơ thể hồi phục và giảm viêm tự nhiên:
- Tăng cường protein: (thịt nạc, cá, trứng, đậu hũ) giúp tái tạo mô.
- Bổ sung vitamin C, E, kẽm: (cam, bưởi, rau xanh, hạt óc chó) giúp chống viêm, tăng sức đề kháng.
- Uống đủ nước: Giúp thải độc thuốc mê và giảm nguy cơ táo bón – nguyên nhân gây đau bụng sau mổ.
- Tránh thực phẩm gây viêm: như đồ chiên rán, cay nóng, rượu bia, cà phê.
Liệu pháp thư giãn và hỗ trợ tự nhiên
- Thở sâu, thiền, nghe nhạc nhẹ: Giúp ổn định tâm lý, giảm cảm giác đau.
- Xoa bóp nhẹ nhàng quanh vùng mổ (khi đã lành), giúp giảm căng cơ, lưu thông máu.
- Châm cứu hoặc vật lý trị liệu: Áp dụng với người bị đau kéo dài, được chỉ định bởi bác sĩ phục hồi chức năng.
Dấu hiệu cảnh báo cần tái khám ngay
Nếu sau phẫu thuật vài ngày, bạn gặp các dấu hiệu sau, cần đến bệnh viện kiểm tra ngay:
- Đau tăng dần thay vì giảm.
- Vết mổ đỏ, sưng, chảy mủ hoặc có mùi hôi.
- Sốt cao, rét run, mệt lả.
- Buồn nôn, nôn, khó thở hoặc đau ngực.
Những biểu hiện này có thể báo hiệu nhiễm trùng vết mổ hoặc biến chứng sau mổ, cần xử lý kịp thời để tránh nguy hiểm.
Giảm đau sau phẫu thuật tại Bệnh viện Đa khoa Ngã Tư Hồ
Bệnh viện Đa khoa Ngã Tư Hồ (Bắc Ninh) là địa chỉ uy tín trong chăm sóc hậu phẫu và giảm đau sau mổ. Bệnh viện ứng dụng các phương pháp tiên tiến, giúp bệnh nhân giảm đau sau phẫu thuật, hồi phục nhanh, ít biến chứng.
Ưu điểm nổi bật:
- Áp dụng phác đồ giảm đau đa mô thức, kết hợp thuốc – gây tê – vật lý trị liệu.
- Theo dõi sát sau mổ với đội ngũ bác sĩ gây mê – hồi sức giàu kinh nghiệm.
- Trang thiết bị hiện đại: Máy theo dõi đau, bơm tiêm điện, hệ thống kiểm soát gây tê ngoài màng cứng.
- Chăm sóc tận tình: Điều dưỡng hỗ trợ vệ sinh, thay băng, hướng dẫn vận động.
Đối tượng được khuyến khích áp dụng chương trình giảm đau sau mổ:
- Người phẫu thuật ổ bụng, chấn thương chỉnh hình, sản phụ sau mổ đẻ.
- Người có bệnh nền (tiểu đường, tim mạch) dễ chịu đau kéo dài.
- Trẻ em, người cao tuổi – nhóm nhạy cảm với thuốc giảm đau mạnh.
Lời khuyên để giảm đau sau phẫu thuật hiệu quả tại nhà
Sau khi xuất viện, bạn có thể tự kiểm soát cơn đau bằng cách:
- Tuân thủ đơn thuốc của bác sĩ, không tự ý ngừng hoặc đổi thuốc.
- Thay băng đúng hướng dẫn, giữ vết mổ khô, sạch.
- Không khuân vác nặng, không vận động mạnh trong ít nhất 2–4 tuần.
- Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng – yếu tố khiến cơn đau trầm trọng hơn.
- Tái khám đúng lịch hẹn để được theo dõi tiến triển vết thương.
Giảm đau sau phẫu thuật không chỉ giúp người bệnh thoải mái, dễ chịu hơn, mà còn góp phần quan trọng vào quá trình hồi phục nhanh và an toàn. Việc giảm đau sau phẫu thuật cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, kết hợp thuốc, dinh dưỡng, nghỉ ngơi và vận động hợp lý.
Nếu bạn hoặc người thân đang trong giai đoạn hậu phẫu, hãy liên hệ Bệnh viện Đa khoa Ngã Tư Hồ để được hỗ trợ chăm sóc giảm đau toàn diện, đảm bảo hồi phục nhanh chóng và lấy lại sức khỏe tốt nhất.
