Điều trị mất ngủ kéo dài

Giấc ngủ là “liều thuốc tự nhiên” giúp cơ thể nghỉ ngơi, phục hồi năng lượng sau một ngày làm việc căng thẳng. Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, mất ngủ kéo dài đang trở thành vấn đề sức khỏe phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến thể chất, tinh thần và chất lượng cuộc sống.

Bài viết dưới đây Bệnh viện Ngã Tư Hồ sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị mất ngủ kéo dài hiệu quả, khoa học và an toàn.

Mất ngủ kéo dài là gì?

Mất ngủ là tình trạng khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu, dễ tỉnh giữa đêm hoặc thức dậy sớm hơn bình thường. Nếu hiện tượng này kéo dài trên 3 tuần, được gọi là mất ngủ kéo dài (mãn tính).

Mất ngủ không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn ảnh hưởng đến hệ thần kinh, tim mạch, tiêu hóa và khả năng miễn dịch. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 30% người trưởng thành gặp các rối loạn về giấc ngủ, trong đó 10% mắc chứng mất ngủ kéo dài.

Nguyên nhân gây mất ngủ kéo dài

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến mất ngủ, có thể chia thành hai nhóm chính: nguyên nhân sinh lý và nguyên nhân bệnh lý.

Nguyên nhân sinh lý

• Căng thẳng, lo âu, stress: áp lực công việc, học tập, cuộc sống khiến hệ thần kinh luôn trong trạng thái căng cứng, khó thư giãn.
• Thói quen sinh hoạt không khoa học: thức khuya, dùng điện thoại trước khi ngủ, sử dụng cà phê, rượu bia.
• Môi trường ngủ không phù hợp: quá sáng, ồn ào, nhiệt độ không thoải mái.
• Lão hóa: người cao tuổi thường bị rối loạn đồng hồ sinh học dẫn đến ngủ ít, dễ tỉnh giấc.

Nguyên nhân bệnh lý

• Rối loạn lo âu, trầm cảm, stress thần kinh.
• Rối loạn nội tiết: phụ nữ tiền mãn kinh, mãn kinh.
• Bệnh lý nội khoa: đau dạ dày, tiểu đêm, tim mạch, hô hấp, tuyến giáp.
• Tác dụng phụ của thuốc: thuốc chống trầm cảm, corticoid, thuốc hạ huyết áp.

Triệu chứng của mất ngủ kéo dài

Tùy vào mức độ và nguyên nhân, người bị mất ngủ kéo dài có thể gặp một hoặc nhiều biểu hiện sau:

• Khó đi vào giấc ngủ dù rất mệt mỏi.
• Thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm, khó ngủ lại.
• Dậy sớm, ngủ không sâu giấc.
• Mệt mỏi, buồn ngủ vào ban ngày nhưng không thể chợp mắt.
• Đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, trí nhớ giảm.
• Căng thẳng, cáu gắt, giảm tập trung, hiệu suất làm việc kém.

Nếu tình trạng này kéo dài hơn 1 tháng, cần đến cơ sở y tế uy tín để khám và điều trị mất ngủ kéo dài, tránh để bệnh tiến triển thành rối loạn lo âu, trầm cảm hoặc suy nhược thần kinh.

Hậu quả của mất ngủ kéo dài có thể gây ra

Mất ngủ không chỉ khiến bạn cảm thấy mệt mỏi mà còn gây ra hàng loạt hậu quả nghiêm trọng:

• Ảnh hưởng đến hệ thần kinh: dễ cáu gắt, lo lắng, trầm cảm, suy giảm trí nhớ.
• Tác động đến hệ tim mạch: tăng huyết áp, nguy cơ đột quỵ.
• Giảm sức đề kháng: cơ thể dễ mắc bệnh nhiễm trùng, cảm cúm.
• Rối loạn chuyển hóa: dễ tăng cân, tiểu đường type 2.
• Ảnh hưởng đến làn da và ngoại hình: da sạm, lão hóa nhanh, rụng tóc.

Chẩn đoán bệnh mất ngủ kéo dài

Bác sĩ sẽ dựa trên:

• Tiền sử bệnh và lối sống (thời gian mất ngủ, thói quen sinh hoạt).
• Khám lâm sàng thần kinh – nội khoa để tìm nguyên nhân tiềm ẩn.
• Đo điện não đồ, xét nghiệm nội tiết, kiểm tra tuyến giáp nếu cần thiết.

Việc xác định chính xác nguyên nhân giúp bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị mất ngủ kéo dài hiệu quả và phù hợp nhất.

Phương pháp điều trị mất ngủ kéo dài hiệu quả

Tùy theo nguyên nhân và mức độ, bác sĩ có thể áp dụng phối hợp nhiều phương pháp để giúp người bệnh phục hồi giấc ngủ tự nhiên.

Điều trị bằng thay đổi lối sống và thói quen sinh hoạt

Đây là bước đầu tiên và cũng là nền tảng quan trọng trong điều trị mất ngủ kéo dài:

• Duy trì giờ ngủ cố định: đi ngủ và thức dậy cùng thời điểm mỗi ngày.
• Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ 1 giờ.
• Không uống cà phê, trà đặc, rượu bia vào buổi tối.
• Tạo không gian ngủ yên tĩnh, mát mẻ, ánh sáng dịu nhẹ.
• Tập thể dục nhẹ nhàng: yoga, đi bộ, thiền giúp giảm stress.
• Nghe nhạc thư giãn hoặc đọc sách nhẹ trước khi ngủ.

Điều trị bằng thuốc (theo chỉ định bác sĩ)

Khi thay đổi lối sống không đủ, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc hỗ trợ:

• Thuốc an thần nhẹ: giúp dễ ngủ, ngủ sâu giấc hơn.
• Thuốc chống lo âu, trầm cảm: dùng cho bệnh nhân mất ngủ do stress, rối loạn cảm xúc.
• Thuốc điều hòa nội tiết: dành cho phụ nữ tiền mãn kinh.
• Thực phẩm chức năng hỗ trợ ngủ ngon: chứa melatonin, L-theanine, magiê, vitamin B6.

Không nên tự ý dùng thuốc ngủ vì có thể gây lệ thuộc, giảm hiệu quả sau thời gian dài sử dụng.

Điều trị bằng tâm lý – hành vi

Liệu pháp tâm lý (CBT-I) được xem là phương pháp điều trị mất ngủ kéo dài hiệu quả nhất hiện nay, đặc biệt với trường hợp do stress, lo âu. Liệu pháp này giúp người bệnh:

• Nhận biết và kiểm soát các suy nghĩ tiêu cực trước khi ngủ.
• Tập trung thư giãn cơ thể và tâm trí.
• Tạo thói quen ngủ lành mạnh, hạn chế lo âu về giấc ngủ.

Điều trị mất ngủ bằng y học cổ truyền

Đối với người không muốn dùng thuốc Tây hoặc bị mất ngủ mãn tính, y học cổ truyền là lựa chọn hiệu quả và an toàn.

Một số phương pháp phổ biến gồm:

• Châm cứu, bấm huyệt: kích thích lưu thông khí huyết, điều hòa thần kinh.
• Dùng thảo dược tự nhiên: tâm sen, lạc tiên, táo nhân, cam thảo, linh chi.
• Xoa bóp thư giãn: giúp giảm đau đầu, căng cơ, an thần.

Phương pháp này có thể kết hợp song song với y học hiện đại để đạt hiệu quả điều trị tối ưu.

Dinh dưỡng hỗ trợ giấc ngủ

Chế độ ăn uống cũng ảnh hưởng lớn đến chất lượng giấc ngủ. Người bị mất ngủ nên:

Thực phẩm nên ăn

• Chuối, hạnh nhân, yến mạch, sữa ấm, cá hồi, trứng.
• Rau xanh, trái cây giàu vitamin B6, B12, magie, canxi.
• Uống trà thảo mộc nhẹ như trà hoa cúc, trà tâm sen.

Thực phẩm nên tránh

• Cà phê, trà đặc, nước ngọt có ga, đồ cay nóng.
• Thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh.
• Rượu bia, thuốc lá – gây kích thích thần kinh và rối loạn giấc ngủ.

Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Bạn nên đến bệnh viện hoặc cơ sở chuyên khoa thần kinh – tâm thần uy tín nếu:

• Mất ngủ kéo dài trên 2 tuần dù đã tự điều chỉnh lối sống.
• Cảm thấy căng thẳng, lo âu, trầm cảm đi kèm.
• Mất ngủ kèm đau đầu, chóng mặt, tim đập nhanh.
• Có tiền sử bệnh tim mạch, tiểu đường, cường giáp.

Tại Bệnh viện Đa khoa Ngã Tư Hồ, người bệnh sẽ được:

• Khám chuyên sâu hệ thần kinh – nội tiết – tâm lý.
• Đo điện não, kiểm tra lưu lượng máu não, xét nghiệm nội tiết.
• Điều trị kết hợp Đông – Tây y, giúp cải thiện giấc ngủ tự nhiên, không lệ thuộc thuốc.
• Theo dõi và chăm sóc định kỳ để ngăn ngừa tái phát.

Phòng ngừa mất ngủ kéo dài

Để duy trì giấc ngủ ổn định, bạn nên:

• Giữ tinh thần thư thái, tránh lo âu.
• Tập thể dục nhẹ nhàng 30 phút mỗi ngày.
• Không làm việc, ăn uống sát giờ ngủ.
• Giữ phòng ngủ yên tĩnh, sạch sẽ, nhiệt độ dễ chịu.
• Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bệnh lý gây mất ngủ.

Mất ngủ kéo dài không chỉ là triệu chứng đơn giản mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý tiềm ẩn. Việc điều trị mất ngủ kéo dài hiệu quả đòi hỏi sự kết hợp giữa thói quen sinh hoạt khoa học, điều trị y học hiện đại và hỗ trợ từ y học cổ truyền.

Nếu bạn đang phải đối mặt với tình trạng mất ngủ, mệt mỏi, stress kéo dài, hãy chủ động đến Bệnh viện Đa khoa Ngã Tư Hồ để được khám, tư vấn và điều trị bởi các bác sĩ chuyên khoa thần kinh giàu kinh nghiệm, giúp bạn nhanh chóng lấy lại giấc ngủ tự nhiên và chất lượng cuộc sống tốt nhất.