Chậm có con hay khó mang thai là tình trạng ngày càng phổ biến ở nhiều cặp vợ chồng hiện nay. Việc mong ngóng con yêu xuất hiện trong gia đình nhưng mãi không có tin vui khiến không ít người rơi vào tâm lý lo lắng, áp lực và căng thẳng.
Để tìm được hướng giải quyết phù hợp, điều quan trọng là phải hiểu rõ nguyên nhân cũng như biết cách chăm sóc sức khỏe sinh sản đúng cách. Bài viết dưới đây Bệnh viện Ngã Tư Hồ sẽ giúp bạn nắm được các nguyên nhân khó mang thai thường gặp và những việc cần làm khi chậm có con.
Chậm có con là gì?
Chậm có con là tình trạng hai vợ chồng quan hệ đều đặn không sử dụng biện pháp tránh thai trong vòng 6 đến 12 tháng nhưng vẫn chưa mang thai. Trong y học, đây được xem là dấu hiệu của hiếm muộn hoặc vô sinh, tùy thuộc vào mức độ và nguyên nhân.
Tuy nhiên mỗi cặp đôi có cơ địa và khả năng sinh sản khác nhau, nên không phải trường hợp nào chậm có con cũng là bệnh lý. Có những đôi chậm có thai vì lối sống, chế độ dinh dưỡng hoặc căng thẳng kéo dài, và chỉ cần điều chỉnh sinh hoạt là có thể cải thiện khả năng thụ thai.
Nguyên nhân chậm có con do nữ giới
Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến khả năng mang thai của phụ nữ. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất.
Rối loạn rụng trứng
Đây là nguyên nhân hàng đầu khiến phụ nữ khó có thai. Khi chu kỳ rụng trứng không đều hoặc không rụng trứng, trứng không thể gặp tinh trùng để thụ tinh. Các vấn đề dẫn đến rối loạn rụng trứng có thể gồm hội chứng buồng trứng đa nang, stress, thay đổi nội tiết tố hoặc cân nặng bất thường.
Tắc hoặc tổn thương vòi trứng
Vòi trứng là con đường tinh trùng gặp trứng. Khi bị tắc nghẽn do viêm nhiễm phụ khoa, lạc nội mạc tử cung hoặc từng phẫu thuật vùng chậu, khả năng thụ thai giảm đáng kể.
Lạc nội mạc tử cung
Tình trạng mô nội mạc phát triển ra ngoài tử cung. Bệnh này không chỉ gây đau bụng kinh mà còn làm giảm khả năng thụ thai vì ảnh hưởng đến sự rụng trứng và quá trình làm tổ của phôi.
Bệnh lý tử cung
Polyp tử cung, u xơ tử cung, dính buồng tử cung hoặc dị dạng tử cung đều có thể cản trở sự làm tổ của phôi thai.
Tuổi tác
Khả năng sinh sản giảm mạnh từ sau 35 tuổi. Chất lượng và số lượng trứng giảm khiến thời gian chậm có con kéo dài hơn.
Rối loạn nội tiết tố
Sự mất cân bằng hormone estrogen, progesterone, FSH hoặc LH khiến chu kỳ kinh nguyệt không ổn định và ảnh hưởng đến khả năng rụng trứng.
Nguyên nhân chậm có con do nam giới
Không chỉ phụ nữ, sức khỏe sinh sản của nam giới cũng đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình thụ thai.
Chất lượng tinh trùng yếu
Số lượng tinh trùng ít, tinh trùng di chuyển kém, hoặc dị dạng tinh trùng đều làm giảm khả năng thụ thai tự nhiên.
Giãn tĩnh mạch thừng tinh
Đây là bệnh lý phổ biến khiến tinh hoàn bị giãn tĩnh mạch, làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.
Viêm nhiễm nam khoa
Viêm tinh hoàn, viêm mào tinh hoặc viêm đường dẫn tinh có thể làm tắc nghẽn ống dẫn tinh hoặc ảnh hưởng đến môi trường nuôi dưỡng tinh trùng.
Rối loạn hormone sinh dục
Sự suy giảm testosterone hoặc rối loạn nội tiết khác ảnh hưởng đến quá trình sản xuất tinh trùng.
Tác động từ lối sống
Hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều, tiếp xúc hóa chất độc hại hoặc thường xuyên làm việc trong môi trường nóng làm giảm chất lượng tinh trùng.
Nguyên nhân chậm có con đến từ lối sống và yếu tố chung
Ngoài các bệnh lý cụ thể, có nhiều yếu tố chung ảnh hưởng đến khả năng thụ thai ở cả nam và nữ.
Stress kéo dài
Căng thẳng làm cơ thể sản xuất nhiều hormone cortisol, gây rối loạn hormone sinh sản.
Thừa cân hoặc quá gầy
Cân nặng không phù hợp gây ảnh hưởng tới hormone sinh sản, làm giảm khả năng thụ thai.
Thiếu ngủ
Giấc ngủ kém kéo theo rối loạn hormone, suy giảm sức khỏe tổng thể và khả năng sinh sản.
Sử dụng chất kích thích
Thuốc lá, rượu bia và các chất kích thích gây hại cho tinh trùng và trứng.
Tần suất quan hệ không phù hợp
Nhiều cặp đôi không nắm rõ thời điểm rụng trứng, dẫn đến cơ hội thụ thai thấp.
Chậm có con phải làm sao để tăng khả năng thụ thai
Khi chậm có con, việc đầu tiên là giữ bình tĩnh và tìm hướng giải quyết khoa học. Dưới đây là những giải pháp hiệu quả.
Theo dõi chu kỳ rụng trứng
Đối với phụ nữ, việc theo dõi thời điểm rụng trứng rất quan trọng. Có thể nhận biết bằng cách:
- Sử dụng que thử rụng trứng
- Theo dõi nhiệt độ cơ thể
- Quan sát chất nhầy cổ tử cung
- Ghi chú chu kỳ kinh hàng tháng
Thời điểm vàng để thụ thai là từ 2 đến 3 ngày trước rụng trứng và trong ngày rụng trứng.
Khám sức khỏe sinh sản sớm
Nếu hai vợ chồng đã cố gắng thụ thai trong 6 đến 12 tháng nhưng chưa thành công, nên đến các cơ sở y tế để kiểm tra tổng quát.
Thông thường các bác sĩ sẽ kiểm tra:
- Chất lượng tinh trùng ở nam giới
- Nội tiết và chu kỳ rụng trứng ở nữ
- Kiểm tra tử cung và vòi trứng
- Các bệnh lý phụ khoa hoặc nam khoa tiềm ẩn
Việc phát hiện bệnh sớm giúp quá trình điều trị dễ dàng và tăng khả năng mang thai.
Điều chỉnh chế độ ăn uống
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong khả năng sinh sản của cả hai vợ chồng. Dưới đây là các nhóm thực phẩm nên bổ sung:
- Thực phẩm giàu kẽm giúp tăng testosterone
- Chất béo lành mạnh như omega 3
- Trái cây giàu vitamin C
- Thực phẩm giàu sắt và folate
- Rau xanh và các loại hạt
Hạn chế đồ ăn nhanh, đồ uống có cồn và đồ chiên rán nhiều dầu mỡ.
Giữ cân nặng cân đối
Cả thừa cân và thiếu cân đều ảnh hưởng đến nồng độ hormone sinh sản. Hai vợ chồng cần duy trì chỉ số BMI phù hợp để tối ưu khả năng mang thai.
Nâng cao tần suất vận động
Tập thể dục đều đặn giúp tăng tuần hoàn máu, cải thiện chất lượng tinh trùng và hỗ trợ điều hòa nội tiết tố ở nữ giới. Các bài tập nhẹ như đi bộ, yoga, bơi lội đều rất tốt cho sức khỏe sinh sản.
Hạn chế chất kích thích
Ngừng hút thuốc lá, hạn chế uống rượu bia và nói không với các chất gây nghiện. Đây là yếu tố trực tiếp gây giảm chất lượng tinh trùng và gây rối loạn rụng trứng.
Quan hệ đúng thời điểm và đúng tần suất
Theo khuyến nghị, tần suất phù hợp để tăng khả năng thụ thai là 2 đến 3 lần mỗi tuần. Trong giai đoạn rụng trứng, nên quan hệ đều đặn hơn.
Điều trị bệnh lý nếu có
Nếu phát hiện các vấn đề như tắc vòi trứng, u xơ tử cung, buồng trứng đa nang hoặc giãn tĩnh mạch thừng tinh, cần điều trị sớm để phục hồi khả năng sinh sản.
Các phương pháp hỗ trợ sinh sản
Trong trường hợp điều trị nội khoa không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định:
- Bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI
- Thụ tinh trong ống nghiệm IVF
- Tiêm tinh trùng vào bào tương trứng ICSI
Những phương pháp này giúp tăng tỉ lệ thành công cho các cặp vợ chồng hiếm muộn.
Chậm có con khi nào thì cần đến gặp bác sĩ?
Bạn nên đi khám ngay nếu gặp các dấu hiệu sau:
- Kinh nguyệt không đều trong thời gian dài
- Đau bụng dữ dội khi hành kinh
- Từng sảy thai nhiều lần
- Nam giới bị tinh dịch ít hoặc thay đổi bất thường
- Cả hai đã cố gắng thụ thai trên 12 tháng nhưng không có kết quả
Chậm có con là nỗi lo của rất nhiều cặp vợ chồng, nhưng không phải là vấn đề không thể giải quyết. Điều quan trọng là tìm hiểu nguyên nhân, chăm sóc sức khỏe sinh sản đúng cách và thăm khám sớm để có hướng điều trị phù hợp. Với sự tiến bộ của y học hiện đại, cơ hội có con của các cặp vợ chồng hiếm muộn ngày càng được cải thiện.
Nếu bạn muốn tôi viết thêm bài về các chủ đề như Cách tăng chất lượng tinh trùng, Biện pháp hỗ trợ sinh sản phổ biến, hoặc Dấu hiệu sớm của rụng trứng, hãy gửi yêu cầu để tôi hỗ trợ.
