Bệnh ngón tay lò xo hay còn gọi là viêm gân gấp là một trong những rối loạn gân phổ biến nhất ở bàn tay. Tình trạng này xảy ra khi gân gấp của ngón tay bị viêm sưng gây cản trở chuyển động và khiến ngón tay bị kẹt ở tư thế gập. Khi cố duỗi ra ngón tay bật thẳng như lò xo khiến người bệnh đau đớn và khó sinh hoạt.
Đây là bệnh lý tiến triển âm thầm nhưng gây ảnh hưởng lớn đến khả năng vận động của bàn tay. Nếu không điều trị kịp thời ngón tay lò xo có thể gây biến dạng thậm chí dẫn đến cứng khớp. Vì vậy hiểu rõ nguyên nhân biểu hiện phương pháp điều trị và cách phòng ngừa là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe đôi tay.
Bệnh ngón tay lò xo là gì?
Ngón tay lò xo là tình trạng viêm bao gân gấp gây thu hẹp khe gân khiến gân khó di chuyển trong đường gân. Khi gân bị kẹt ngón tay có thể bị khóa ở trạng thái gập. Lúc cố duỗi mạnh ngón bật ra gây cảm giác đau và phát tiếng “cụp”. Điều này giống như một chiếc lò xo bật mở nên bệnh có tên là ngón tay lò xo.
Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ ngón tay nào nhưng thường gặp nhất ở ngón cái ngón đeo nhẫn và ngón giữa. Nhiều trường hợp xảy ra ở một ngón nhưng cũng có người bị ở nhiều ngón cùng lúc.
Nguyên nhân gây bệnh ngón tay lò xo (viêm gân gấp)
Nguyên nhân chính gây bệnh ngón tay lò xo – viêm gân gấp là tình trạng viêm bao gân khiến bao gân dày lên gân bị cọ sát và tạo nốt viêm. Các yếu tố nguy cơ gồm:
Chuyển động lặp đi lặp lại
Những người phải dùng tay nắm bóp kéo hoặc cầm nắm dụng cụ liên tục rất dễ bị viêm gân gấp ví dụ thợ may thợ mộc lái xe làm nông công nhân dây chuyền văn phòng đánh máy nhiều.
Bệnh lý mạn tính
- Tiểu đường
- Viêm khớp dạng thấp
- Gút
Những bệnh này làm tăng nguy cơ tổn thương gân và bao gân.
Tuổi tác
Người trên 40 tuổi dễ mắc hơn do gân thoái hóa theo thời gian.
Nghề nghiệp đặc thù
Các công việc phải sử dụng lực mạnh từ bàn tay như nâng vật nặng chơi nhạc cụ đánh golf hay tennis.
Chấn thương bàn tay
Vùng gân bị tổn thương dễ dẫn đến tình trạng viêm mãn tính gây ngón tay lò xo.
Triệu chứng của bệnh ngón tay lò xo
Ngón tay lò xo tiến triển theo nhiều mức độ. Các triệu chứng thường gặp gồm
Cảm giác đau ở gốc ngón tay
Đau âm ỉ hoặc đau nhói khi cầm nắm vật dụng. Sờ vào vùng gân có thể thấy cục nhỏ gọi là nốt viêm.
Ngón tay bị kẹt khi co duỗi
Lúc gập ngón lại khó mở, phải dùng tay kia hỗ trợ mới duỗi thẳng được.
Ngón bật mạnh như lò xo
Dấu hiệu điển hình nhất là tiếng bật khi duỗi giống như tiếng bật khớp.
Cứng khớp vào buổi sáng
Nhiều người cảm thấy ngón tay khó cử động khi vừa ngủ dậy nhưng sẽ đỡ hơn sau khi vận động nhẹ.
Hạn chế cầm nắm
Khó nắm chặt đồ vật do ngón tay bị khóa khi co.
Sưng đỏ
Vùng bao gân có thể sưng nhẹ và gây khó chịu khi ấn vào. Những triệu chứng này nếu kéo dài có thể dẫn đến mất linh hoạt của ngón tay.
Các giai đoạn phát triển của bệnh
Bệnh viêm gân gấp được chia thành nhiều mức độ để đánh giá tình trạng nghiêm trọng:
- Giai đoạn 1: Đau nhẹ ở bao gân, vận động bình thường
- Giai đoạn 2: Co duỗi khó khăn, xuất hiện tiếng bật
- Giai đoạn 3: Ngón bị kẹt thường xuyên, phải dùng tay hỗ trợ
- Giai đoạn 4: Ngón tay cứng hoàn toàn không thể duỗi hoặc gập
Phát hiện càng sớm thì khả năng điều trị khỏi không cần phẫu thuật càng cao.
Đối tượng dễ mắc ngón tay lò xo
Một số nhóm người có nguy cơ cao hơn gồm
- Người làm việc phải sử dụng tay liên tục
- Phụ nữ sau 40 tuổi
- Người mắc tiểu đường hoặc viêm khớp
- Người chơi nhạc cụ
- Công nhân lao động nặng
- Người thường xuyên cầm điện thoại hoặc đánh máy
Thay đổi thói quen sinh hoạt và bảo vệ gân tay là điều quan trọng đối với nhóm nguy cơ này.
Chẩn đoán bệnh ngón tay lò xo
Bác sĩ có thể chẩn đoán dễ dàng qua thăm khám lâm sàng
Kiểm tra chuyển động ngón tay
Bác sĩ yêu cầu người bệnh gấp và duỗi ngón để quan sát tiếng bật hoặc độ kẹt.
Sờ nốt viêm
Nốt cứng ở gân gấp là dấu hiệu điển hình.
Đánh giá mức độ đau
Giúp xác định giai đoạn và phác đồ điều trị. Thông thường bệnh không cần siêu âm hay chụp X quang, nhưng trong trường hợp nghi ngờ tổn thương khác bác sĩ có thể chỉ định thêm.
Điều trị bệnh ngón tay lò xo có những cách nào?
Điều trị phụ thuộc vào mức độ nặng nhẹ. Có hai hướng chính: điều trị bảo tồn và can thiệp ngoại khoa.
1. Điều trị bảo tồn
Áp dụng cho giai đoạn nhẹ đến trung bình.
Nghỉ ngơi và hạn chế vận động
Giảm các hoạt động gây áp lực cho ngón tay giúp gân có thời gian phục hồi.
Chườm lạnh
Giúp giảm sưng đau tại vị trí bao gân bị viêm.
Nẹp cố định
Nẹp giúp giữ ngón tay ở vị trí thẳng giảm ma sát giữa gân và bao gân.
Thuốc giảm đau kháng viêm
Khi điều trị ngón tay lò xo – viêm gân gấp bác sĩ có thể kê thuốc kháng viêm không steroid để giảm đau và giảm viêm.
Vật lý trị liệu
Các bài tập kéo giãn gân tăng độ linh hoạt và phục hồi vận động.
2. Tiêm thuốc vào bao gân
Tiêm corticosteroid vào bao gân giúp giảm viêm nhanh và hiệu quả. Đây là phương pháp nhẹ nhàng có thể chữa khỏi cho nhiều trường hợp.
3. Phẫu thuật
Áp dụng khi điều trị bảo tồn thất bại hoặc ngón tay bị kẹt ở mức độ nặng. Phẫu thuật mở bao gân được thực hiện để giải phóng gân, giúp gân di chuyển trơn tru trở lại. Thời gian hồi phục sau mổ khá nhanh và tỷ lệ thành công cao.
Cách phục hồi nhanh sau điều trị viêm gân gấp
Sau khi điều trị người bệnh cần tuân thủ một số nguyên tắc để phòng tái phát
Tập luyện nhẹ nhàng
Các bài tập vận động giúp gân lấy lại độ đàn hồi.
Tránh hoạt động mạnh
Hạn chế dùng tay bóp nắm hoặc nâng vật nặng trong 2 đến 4 tuần.
Giữ bàn tay ấm
Nhiệt độ thấp dễ làm cứng khớp và tăng đau.
Massage gân
Giúp tăng lưu thông máu và giảm căng cơ.
Dinh dưỡng hợp lý
Tăng cường thực phẩm giàu vitamin C vitamin D collagen và omega 3 giúp phục hồi mô liên kết.
Biến chứng của ngón tay lò xò nếu không điều trị kịp thời
Ngón tay lò xo nếu kéo dài có thể gây ra các vấn đề như:
- Ngón tay bị khóa hoàn toàn
- Cứng khớp
- Teo cơ do ít vận động
- Ảnh hưởng đến sinh hoạt và lao động
- Đau kéo dài gây suy giảm chất lượng cuộc sống
Do đó khi có dấu hiệu đầu tiên của bệnh người bệnh nên đến cơ sở y tế thăm khám sớm.
Phòng ngừa bệnh ngón tay lò xo hiệu quả
Một số biện pháp đơn giản có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh viêm gân gấp:
Hạn chế lặp lại động tác mạnh
Nếu công việc đòi hỏi sử dụng lực tay nên nghỉ giải lao 10 đến 15 phút mỗi giờ.
Chọn dụng cụ phù hợp
Nên dùng tay cầm mềm đỡ lực để giảm áp lực lên gân.
Khởi động trước khi làm việc
Giúp bàn tay linh hoạt và giảm nguy cơ viêm gân.
Tập luyện tăng sức mạnh gân
Các bài tập kéo giãn ngón giúp tăng độ bền của gân gấp.
Kiểm soát bệnh nền
Người bị tiểu đường hoặc viêm khớp cần quản lý bệnh tốt để hạn chế tác động lên gân.
Người bệnh ngón tay lò xo khi nào cần gặp bác sĩ?
Người bệnh nên đi khám khi:
- Ngón tay bị bật mạnh liên tục
- Cảm giác đau không giảm sau vài ngày
- Ngón bị kẹt hoàn toàn không thể duỗi
- Bàn tay sưng đỏ hoặc đau lan rộng
- Điều trị tại nhà không có tiến triển
Chẩn đoán sớm và điều trị bệnh đúng cách giúp giảm biến chứng và phục hồi nhanh chóng.
Bệnh ngón tay lò xo – viêm gân gấp là tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể điều trị khỏi nếu được phát hiện sớm. Việc hiểu rõ nguyên nhân dấu hiệu và các hướng điều trị giúp người bệnh chủ động bảo vệ sức khỏe đôi tay của mình.
Với các trường hợp nặng cần can thiệp phẫu thuật, người bệnh không nên chần chừ vì điều trị chậm trễ có thể dẫn đến cứng khớp và giảm khả năng vận động.
