Bệnh thủy đậu là bệnh truyền nhiễm cấp tính thường gặp ở trẻ em nhưng cũng có thể xuất hiện ở người lớn. Đây là bệnh do virus gây ra, lây lan nhanh và có thể để lại nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị đúng cách. Việc nắm rõ nguyên nhân, dấu hiệu và phương pháp điều trị bệnh thủy đậu hiệu quả giúp người bệnh phục hồi sớm, giảm nguy cơ để lại sẹo hoặc biến chứng lâu dài.
Bài viết sau Bệnh viện đa khoa Ngã Tư Hồ sẽ cung cấp đầy đủ thông tin về bệnh thủy đậu và hướng dẫn cách điều trị nhanh chóng và an toàn.
Bệnh thủy đậu là gì?
Thủy đậu hay còn gọi là trái rạ là bệnh truyền nhiễm do virus Varicella Zoster gây ra. Bệnh thường khởi phát bằng các triệu chứng mệt mỏi, sốt nhẹ, sau đó xuất hiện các nốt phát ban dạng mụn nước trên toàn cơ thể. Những nốt phỏng nước này có thể gây ngứa ngáy khó chịu, dễ vỡ và dẫn đến nhiễm trùng nếu không chăm sóc đúng cách.
Thủy đậu có thể xảy ra quanh năm nhưng thường bùng phát mạnh vào thời điểm giao mùa hoặc khi thời tiết thay đổi đột ngột. Bệnh dễ lây qua đường hô hấp khi tiếp xúc với người bệnh hoặc qua dịch tiết từ mụn nước.
Nguyên nhân gây bệnh thủy đậu là gì?
Nguyên nhân chính là do virus Varicella Zoster thuộc nhóm Herpes. Đây là loại virus có khả năng tồn tại trong không khí và lây lan mạnh khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch từ nốt phỏng.
Virus có thể lây trong những trường hợp sau:
- Tiếp xúc gần với người mắc bệnh
- Chạm vào dịch từ các nốt phỏng nước
- Hít phải giọt bắn từ đường hô hấp
- Sử dụng chung đồ dùng cá nhân
- Ở trong không gian kín với người bệnh
Sau khi xâm nhập cơ thể, virus ủ bệnh trong khoảng 10 đến 21 ngày trước khi gây ra triệu chứng.
3 Dấu hiệu nhận biết bệnh thủy đậu
Triệu chứng của bệnh thông thường xuất hiện theo từng giai đoạn. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến.
1. Giai đoạn khởi phát
Người bệnh có thể gặp:
- Sốt nhẹ
- Mệt mỏi, đau đầu
- Chán ăn
- Cơ thể đau nhức nhẹ
Giai đoạn này dễ bị nhầm lẫn với cảm cúm thông thường.
2. Giai đoạn phát ban
Sau 1 đến 2 ngày, các nốt phát ban nhỏ màu đỏ xuất hiện, sau đó nhanh chóng chuyển thành mụn nước.
Đặc điểm:
- Mụn nước mọc rải rác hoặc thành từng cụm
- Mụn nước căng bóng, chứa dịch trong
- Ngứa ngáy, khó chịu
- Mụn dễ vỡ, gây loét
3. Giai đoạn đóng vảy
Sau khoảng 7 đến 10 ngày, các nốt phỏng khô lại và bắt đầu đóng vảy. Nếu chăm sóc tốt, chúng sẽ bong tự nhiên mà không để lại sẹo.
Đối tượng dễ mắc bệnh thủy đậu là ai
Virus Varicella Zoster có khả năng lây nhiễm cho mọi lứa tuổi, nhưng những nhóm sau dễ mắc hơn:
- Trẻ em từ 2 đến 10 tuổi
- Phụ nữ mang thai chưa từng mắc thủy đậu
- Người có hệ miễn dịch yếu
- Người sống trong môi trường đông đúc như ký túc xá, trường học, nhà trẻ
- Người chưa tiêm vắc xin phòng bệnh
Biến chứng nguy hiểm của bệnh thủy đậu gây ra
Dù phần lớn trường hợp đều nhẹ và tự khỏi, thủy đậu vẫn có thể gây biến chứng nếu không điều trị bệnh thủy đậu đúng cách.
Nhiễm trùng da
Các nốt mụn nước khi bị gãi hoặc vỡ có thể dẫn đến nhiễm trùng, gây mưng mủ, để lại sẹo xấu.
Viêm phổi
Người lớn bị thủy đậu có nguy cơ cao bị viêm phổi, nhất là người hút thuốc hoặc người suy giảm miễn dịch.
Viêm não
Biến chứng hiếm nhưng rất nguy hiểm, có thể gây co giật, hôn mê.
Viêm màng não
Tình trạng viêm các lớp màng bảo vệ não và tủy sống.
Thủy đậu bẩm sinh
Nếu mẹ bầu mắc thủy đậu trong thời gian đầu thai kỳ, nguy cơ thai nhi bị dị tật bẩm sinh rất cao.
Hội chứng Ramsay Hunt
Virus tấn công dây thần kinh mặt gây liệt mặt, đau tai và giảm thính lực.
Phương pháp chẩn đoán bệnh thủy đậu chính xác nhất
Bác sĩ thường dựa vào các dấu hiệu lâm sàng để chẩn đoán. Trong các trường hợp nghi ngờ hoặc biến chứng nặng, có thể cần thực hiện:
- Xét nghiệm PCR
- Xét nghiệm máu kiểm tra kháng thể
- Kiểm tra dịch từ nốt phỏng
Điều này giúp xác định chính xác virus gây bệnh và hướng điều trị bệnh thủy đậu phù hợp.
5 cách điều trị bệnh thủy đậu nhanh chóng và hiệu quả
Để điều trị thủy đậu đúng cách, người bệnh cần kết hợp giữa chăm sóc tại nhà và dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Dưới đây là hướng điều trị bệnh thủy đậu an toàn hiệu quả.
1. Dùng thuốc kháng virus
Thuốc kháng virus như acyclovir thường được chỉ định cho:
- Người lớn
- Trẻ em có nguy cơ biến chứng
- Người có hệ miễn dịch yếu
Thuốc giúp giảm thời gian bệnh, hạn chế biến chứng nếu sử dụng trong 24 đến 48 giờ đầu khi phát ban.
2. Dùng thuốc giảm triệu chứng
Để giảm khó chịu, người bệnh có thể được chỉ định:
- Thuốc hạ sốt như paracetamol
- Thuốc giảm ngứa
- Các dung dịch sát khuẩn nhẹ bôi ngoài da
Không nên dùng aspirin cho trẻ em vì nguy cơ gây hội chứng Reye nguy hiểm.
3. Chăm sóc da đúng cách
Chăm sóc da đúng giúp mụn nước nhanh khô, giảm nguy cơ nhiễm trùng và hạn chế để lại sẹo.
Các bước cơ bản:
- Giữ vệ sinh da sạch sẽ
- Tắm bằng nước ấm, nước lá như lá chè xanh hoặc lá kinh giới
- Không gãi hoặc chọc vỡ mụn
- Mặc quần áo rộng, thoáng mát
- Giữ móng tay sạch và cắt ngắn
4. Bổ sung dinh dưỡng tăng miễn dịch
Người bệnh thủy đậu nên ăn:
- Rau xanh và trái cây
- Thực phẩm giàu vitamin C
- Nước lọc và nước ép
- Các món mềm dễ tiêu
Tránh ăn đồ cay nóng, chiên rán nhiều dầu mỡ hoặc thức ăn cứng dễ làm tổn thương các nốt phỏng.
5. Nghỉ ngơi đầy đủ
Cơ thể cần thời gian để phục hồi nên người bệnh cần ngủ đủ giấc và tránh hoạt động mạnh, tránh tiếp xúc gần với người khác trong 7 đến 10 ngày để hạn chế lây lan.
Cách phòng ngừa bệnh thủy đậu hiệu quả
Phòng bệnh luôn là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe. Dưới đây là những cách giúp ngăn ngừa thủy đậu.
1. Tiêm vắc xin thủy đậu
Tiêm vắc xin là phương pháp hiệu quả nhất để phòng bệnh. Vắc xin giúp:
- Ngăn ngừa nhiễm virus
- Giảm mức độ triệu chứng nếu mắc
- Hạn chế biến chứng
Trẻ em và người lớn chưa từng mắc bệnh đều nên tiêm đầy đủ.
2. Giữ vệ sinh cá nhân
- Rửa tay thường xuyên
- Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người
- Không dùng chung đồ cá nhân
3. Tránh tiếp xúc người bệnh
Nếu trong gia đình có người mắc thủy đậu, cần cách ly và vệ sinh không gian sống sạch sẽ.
Mắc bệnh thuỷ đậu khi nào cần đi khám bác sĩ
Dù thủy đậu thường tự khỏi, bạn nên đi khám ngay nếu gặp các dấu hiệu:
- Sốt cao kéo dài trên 3 ngày
- Mụn nước mưng mủ, đỏ tấy
- Đau đầu dữ dội
- Khó thở
- Người lớn hoặc phụ nữ mang thai mắc bệnh
- Trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi bị thủy đậu
Khám và điều trị kịp thời giúp giảm biến chứng và rút ngắn thời gian bệnh.
Bệnh thủy đậu là bệnh truyền nhiễm thường gặp nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị bệnh thủy đậu nhanh chóng, hiệu quả nếu hiểu đúng và xử lý kịp thời.
Việc chăm sóc da đúng cách, dùng thuốc phù hợp và nghỉ ngơi đầy đủ là chìa khóa giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục. Đặc biệt với trẻ nhỏ, người lớn tuổi và phụ nữ mang thai, việc theo dõi sát sao và khám bác sĩ sớm là vô cùng quan trọng.
