Cúm A là một trong những bệnh nhiễm trùng đường hô hấp phổ biến nhất, có khả năng lây lan rất nhanh và dễ bùng phát thành dịch trong cộng đồng. Thời điểm giao mùa, môi trường thay đổi đột ngột hoặc những lúc thời tiết lạnh là điều kiện thuận lợi để virus cúm phát triển mạnh.
Hiểu đúng về bệnh cúm A, triệu chứng, cách điều trị và đặc biệt là phòng tránh sẽ giúp giảm nguy cơ biến chứng và bảo vệ sức khỏe cho bản thân cũng như gia đình.
Cúm A là gì? và những điều cần biết
Cúm A là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do virus cúm A gây ra. Đây là chủng virus có nhiều biến thể khác nhau như H1N1, H3N2 và có khả năng thay đổi cấu trúc liên tục, dẫn đến nhiều đợt dịch theo mùa hoặc dịch lớn theo chu kỳ. Virus cúm A tồn tại trong không khí và lây từ người sang người thông qua giọt bắn khi ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc tiếp xúc với bề mặt có chứa virus.
Không giống cảm lạnh thông thường, cúm A thường gây ra triệu chứng rầm rộ hơn, kéo dài lâu hơn và có thể gây biến chứng nặng, nhất là ở trẻ em, người lớn tuổi, phụ nữ mang thai, người có bệnh nền mãn tính hoặc hệ miễn dịch yếu.
Nguyên nhân và con đường lây nhiễm của Cúm A
Virus cúm A lây lan chủ yếu qua ba con đường chính:
Lây qua giọt bắn
Khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, virus sẽ phát tán trong không khí và xâm nhập vào cơ thể người khỏe mạnh lân cận. Chỉ cần hít phải hoặc tiếp xúc gần cũng có thể mắc bệnh.
Lây qua tiếp xúc với bề mặt chứa virus
Virus cúm A có thể sống trên bề mặt đồ vật trong nhiều giờ. Khi chạm vào tay nắm cửa, bàn ghế, đồ chơi, thiết bị điện tử có dính virus rồi đưa tay lên mắt, mũi, miệng, chúng ta dễ bị nhiễm bệnh.
Lây qua môi trường sống đông đúc
Trường học, nơi làm việc, trung tâm thương mại hay các khu vực đông người là môi trường lý tưởng để virus phát tán nhanh chóng.
Triệu chứng phổ biến của bệnh cúm A
Triệu chứng cúm A thường khởi phát đột ngột và mạnh hơn cảm lạnh thông thường. Các dấu hiệu phổ biến gồm:
- Sốt cao từ 38 đến 40 độ
- Đau đầu, đau nhức toàn thân
- Ho khan hoặc ho có đờm
- Nghẹt mũi, chảy nước mũi
- Mệt mỏi, kiệt sức
- Viêm họng, đau rát cổ
- Ớn lạnh, run người
- Chán ăn, buồn nôn
Ở trẻ nhỏ, cúm A có thể gây:
- Quấy khóc, bỏ bú
- Khó thở
- Co giật do sốt cao
- Tiêu chảy hoặc nôn ói
Cúm A thường kéo dài 5 đến 7 ngày, nhưng cảm giác mệt mỏi có thể còn duy trì thêm vài ngày sau đó.
Khi nào cúm A sẽ trở nên nguy hiểm?
Phần lớn các trường hợp cúm A sẽ tự khỏi sau vài ngày nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, một số người có nguy cơ cao gặp biến chứng nặng như:
- Viêm phổi
- Viêm tai giữa
- Viêm xoang
- Suy hô hấp
- Nhiễm trùng huyết
- Biến chứng tim mạch
Những đối tượng dễ gặp biến chứng gồm:
- Trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt trẻ dưới 2 tuổi
- Người trên 65 tuổi
- Phụ nữ đang mang thai
- Người mắc bệnh nền như tim mạch, tiểu đường, hen suyễn, COPD
- Người có hệ miễn dịch suy yếu
Nếu không điều trị kịp thời, cúm A có thể dẫn đến suy hô hấp và nguy hiểm đến tính mạng, đặc biệt ở nhóm nguy cơ cao. Ví dụ như những ảnh hưởng của Cúm A đến phụ nữ có thai, hay người cao tuổi có nhiều bệnh nền liên quan hô hấp,…
Phương pháp có thể chẩn đoán cúm A
Để chẩn đoán cúm A chính xác, bác sĩ có thể chỉ định một số phương pháp sau:
Khám lâm sàng
Dựa vào dấu hiệu như sốt, ho, đau nhức, khó thở, mức độ mệt mỏi và yếu tố dịch tễ.
Test nhanh cúm
Lấy mẫu dịch mũi họng để xác định virus cúm A trong vòng 15 đến 30 phút.
Xét nghiệm PCR
Là phương pháp có độ chính xác cao nhất, giúp phân biệt giữa cúm A và các loại virus gây viêm đường hô hấp khác.
Các cách điều trị cúm A hiệu quả nhất
Điều trị cúm A phụ thuộc vào mức độ bệnh và thể trạng mỗi người. Nguyên tắc điều trị bao gồm:
Sử dụng thuốc kháng virus
Oseltamivir thường được chỉ định cho những trường hợp có nguy cơ biến chứng hoặc phát hiện bệnh trong 48 giờ đầu. Thuốc giúp giảm thời gian bệnh và hạn chế biến chứng.
Tuy nhiên, thuốc cần dùng theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý mua dùng để tránh kháng thuốc.
Hạ sốt và giảm đau
Paracetamol là thuốc hạ sốt an toàn cho cả người lớn và trẻ em. Không nên dùng aspirin cho trẻ dưới 18 tuổi do nguy cơ hội chứng Reye.
Bù nước và điện giải
Người bệnh cúm thường chán ăn và dễ mất nước. Uống nhiều nước, nước điện giải hoặc nước trái cây giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn.
Nghỉ ngơi đầy đủ
Nghỉ ngơi là yếu tố quan trọng để hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả, giúp cơ thể nhanh chóng chống lại virus.
Chăm sóc tại nhà
- Giữ ấm cơ thể
- Vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý
- Ăn uống đủ chất, tăng cường vitamin C
- Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người khác
Biến chứng của cúm A nếu không điều trị kịp thời
Cúm A có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách, đặc biệt ở người có bệnh nền hoặc trẻ nhỏ. Một số biến chứng thường gặp:
- Viêm phổi cấp
- Viêm màng não
- Viêm cơ tim
- Suy tim
- Suy thận cấp
- Nhiễm khuẩn huyết
Các biến chứng này có thể gây đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện kịp thời. Vì vậy, để tránh những nguy hiểm Cúm A gây ra thì khi có các dấu hiệu bất thường như khó thở, đau ngực, sốt cao không giảm sau 2 đến 3 ngày, cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám.
6 Cách phòng tránh cúm A hiệu quả
Phòng bệnh là biện pháp quan trọng nhất để ngăn ngừa cúm A lây lan trong cộng đồng. Dưới đây là những phương pháp hiệu quả nhất:
Tiêm vaccine phòng cúm
Vaccine cúm là biện pháp phòng bệnh an toàn và hiệu quả nhất. Tiêm vaccine giúp giảm nguy cơ mắc cúm A và hạn chế biến chứng nặng nếu nhiễm bệnh. Nên tiêm nhắc lại mỗi năm một lần do virus cúm biến đổi liên tục.
Đeo khẩu trang nơi đông người
Khẩu trang giúp hạn chế tiếp xúc với giọt bắn chứa virus, đặc biệt trong môi trường đông đúc như trường học, bệnh viện, nơi công cộng.
Rửa tay thường xuyên
Rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn là cách đơn giản nhưng hiệu quả để loại bỏ virus trên tay.
Giữ gìn vệ sinh môi trường sống
- Làm sạch bề mặt đồ dùng
- Hạn chế dùng chung đồ cá nhân
- Thoáng khí trong nhà
Tăng cường sức đề kháng
- Ăn uống đủ chất
- Bổ sung trái cây, rau xanh
- Tập thể dục thường xuyên
- Ngủ đủ giấc
Hạn chế tiếp xúc với người bệnh
Nếu trong gia đình có người mắc cúm A, nên:
- Cách ly tạm thời
- Dùng khẩu trang
- Sử dụng ly chén riêng
- Sát khuẩn thường xuyên
Mắc Cúm A khi nào cần đến bệnh viện ngay
Người bệnh cần đến khám ngay khi có các dấu hiệu sau:
- Khó thở, thở nhanh
- Sốt cao kéo dài trên 3 ngày
- Đau ngực
- Mệt mỏi không thể hoạt động
- Trẻ quấy khóc nhiều, bỏ bú
- Co giật do sốt
- Người bệnh nền có biểu hiện bất thường
Tại các cơ sở y tế uy tín như Bệnh viện Đa khoa Ngã Tư Hồ, người bệnh sẽ được xét nghiệm và điều trị theo phác đồ chuẩn, đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Cúm A là bệnh truyền nhiễm hô hấp phổ biến, có thể gây ra triệu chứng nặng và biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, bệnh hoàn toàn có thể phòng tránh bằng các biện pháp như tiêm vaccine, đeo khẩu trang và giữ vệ sinh cá nhân.
Việc nhận biết sớm triệu chứng, chăm sóc đúng cách và đi khám khi cần thiết sẽ giúp rút ngắn thời gian hồi phục và bảo vệ sức khỏe của bạn cũng như cộng đồng. Nếu bạn hoặc người thân có biểu hiện của cúm A, hãy đến cơ sở y tế để được kiểm tra và tư vấn cụ thể.
Bảo vệ sức khỏe hô hấp chính là nền tảng cho một cuộc sống năng động, tràn đầy năng lượng mỗi ngày.
