Rất nhiều người chỉ phát hiện bệnh gan khi đã ở giai đoạn muộn như viêm gan mạn, xơ gan hoặc ung thư gan. Chính vì vậy, phát hiện sớm bệnh gan qua xét nghiệm máu là phương pháp hiệu quả, an toàn và cần thiết giúp đánh giá tình trạng hoạt động của gan, từ đó điều trị kịp thời và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.
Tại sao nên kiểm tra chức năng gan định kỳ
Gan là một trong những cơ quan quan trọng nhất trong cơ thể, đảm nhiệm hơn 500 chức năng khác nhau như chuyển hóa chất dinh dưỡng, lọc độc tố, sản xuất mật và lưu trữ năng lượng. Tuy nhiên, gan lại là cơ quan ít có dây thần kinh cảm giác, vì vậy những tổn thương ở gan thường tiến triển âm thầm, khó nhận biết qua các triệu chứng ban đầu.
Gan đóng vai trò như một “nhà máy hóa học” của cơ thể, đảm nhận nhiệm vụ xử lý và thải độc các chất có hại từ thực phẩm, thuốc men và môi trường. Khi gan bị tổn thương, các chất độc này sẽ tích tụ trong máu, gây ảnh hưởng toàn thân.
Kiểm tra chức năng gan định kỳ giúp:
- Phát hiện sớm các bệnh lý gan như viêm gan virus, gan nhiễm mỡ, xơ gan hoặc tổn thương gan do rượu.
- Theo dõi tác dụng phụ của thuốc, đặc biệt là những người đang sử dụng thuốc dài ngày như thuốc kháng sinh, hạ mỡ máu hoặc điều trị tiểu đường.
- Đánh giá mức độ tổn thương gan, từ đó giúp bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp.
- Kiểm soát sức khỏe tổng thể, nhất là với người thường xuyên sử dụng rượu bia hoặc có thói quen ăn uống không lành mạnh.
Việc kiểm tra chức năng gan qua xét nghiệm máu không chỉ giúp bảo vệ gan mà còn góp phần ngăn ngừa nhiều biến chứng nguy hiểm liên quan đến tim mạch, thận và hệ miễn dịch.
Những bệnh lý gan phổ biến có thể phát hiện qua xét nghiệm máu
Viêm gan virus
Đây là nhóm bệnh do virus gây ra, phổ biến nhất là viêm gan A, B, C, D và E. Trong đó, viêm gan B và C có thể chuyển sang mạn tính, dẫn đến xơ gan hoặc ung thư gan nếu không phát hiện sớm.
Xét nghiệm máu giúp phát hiện sự hiện diện của virus, xác định mức độ hoạt động và khả năng lây nhiễm, từ đó hướng dẫn điều trị phù hợp.
Gan nhiễm mỡ
Tình trạng tích tụ mỡ trong tế bào gan do rối loạn chuyển hóa, béo phì, uống rượu bia hoặc sử dụng thuốc. Gan nhiễm mỡ giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ rệt, nhưng có thể tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ và xơ gan.
Xét nghiệm máu giúp phát hiện sớm bất thường trong men gan như ALT, AST, GGT, giúp nhận biết gan đang bị tổn thương.
Xơ gan
Là hậu quả của viêm gan mạn tính kéo dài, gây xơ hóa mô gan, làm giảm chức năng gan nghiêm trọng. Xét nghiệm máu cho thấy men gan tăng cao, protein giảm và rối loạn đông máu – những dấu hiệu đặc trưng của xơ gan.
Ung thư gan
Ung thư gan nguyên phát thường bắt nguồn từ các bệnh lý gan mạn tính như xơ gan hoặc viêm gan B, C. Xét nghiệm máu giúp phát hiện chất chỉ điểm ung thư AFP (Alpha Fetoprotein), kết hợp với siêu âm hoặc chụp CT để chẩn đoán chính xác.
Các xét nghiệm máu thường dùng để phát hiện bệnh gan
Xét nghiệm máu giúp đánh giá toàn diện tình trạng hoạt động của gan thông qua nhiều chỉ số sinh hóa khác nhau. Dưới đây là các xét nghiệm quan trọng trong tầm soát bệnh gan:
Men gan (AST, ALT, GGT, ALP)
- AST (Aspartate Transaminase) và ALT (Alanine Transaminase) là hai enzym quan trọng phản ánh mức độ tổn thương tế bào gan. Khi gan bị viêm hoặc hoại tử, men gan sẽ tăng cao trong máu.
- GGT (Gamma Glutamyl Transferase) giúp đánh giá tổn thương gan do rượu hoặc thuốc.
- ALP (Alkaline Phosphatase) tăng cao khi có tắc mật hoặc viêm đường mật.
Bilirubin
Là sản phẩm thoái hóa của hồng cầu được gan xử lý và đào thải qua mật. Nồng độ bilirubin trong máu tăng cao có thể là dấu hiệu của vàng da, tắc mật hoặc tổn thương gan nặng.
Albumin và Protein toàn phần
Albumin là loại protein do gan sản xuất. Khi gan bị suy giảm chức năng, lượng albumin trong máu giảm, gây phù nề và rối loạn chuyển hóa.
Chỉ số đông máu (Prothrombin Time – PT)
Gan là nơi tổng hợp các yếu tố đông máu. Khi gan bị tổn thương, thời gian đông máu kéo dài, cho thấy chức năng tổng hợp của gan suy giảm.
Xét nghiệm virus viêm gan
Bao gồm HBsAg, Anti-HBs, Anti-HBc, HCV-Ab, HBeAg… giúp phát hiện người mắc hoặc đã từng nhiễm virus viêm gan B, C.
Chỉ điểm ung thư gan AFP
AFP tăng cao là dấu hiệu gợi ý ung thư gan nguyên phát. Xét nghiệm này đặc biệt quan trọng đối với người có tiền sử viêm gan B, C hoặc xơ gan.
Ai nên làm xét nghiệm máu phát hiện bệnh gan
Xét nghiệm máu kiểm tra chức năng gan nên được thực hiện định kỳ cho tất cả mọi người, đặc biệt là nhóm đối tượng có nguy cơ cao:
- Người thường xuyên uống rượu bia hoặc hút thuốc lá.
- Người bị béo phì, tiểu đường, rối loạn mỡ máu.
- Người đang sử dụng thuốc điều trị dài ngày.
- Người có tiền sử viêm gan B, C hoặc trong gia đình có người mắc bệnh gan.
- Người làm việc trong môi trường độc hại, tiếp xúc hóa chất.
- Người cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, vàng da, nước tiểu sẫm màu.
Đối với người khỏe mạnh, nên kiểm tra chức năng gan ít nhất 1 lần mỗi năm. Với người có yếu tố nguy cơ cao, nên xét nghiệm men gan đinh kỳ 6 tháng một lần để kịp thời phát hiện bất thường.
Quy trình xét nghiệm máu phát hiện bệnh gan tại BVĐK Ngã Tư Hồ
Quy trình xét nghiệm máu để phát hiện bệnh gan tại bệnh viện đa khoa Ngã Tư Hồ rất đơn giản và an toàn, bao gồm các bước:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh, thói quen ăn uống, sử dụng thuốc và các triệu chứng nghi ngờ.
- Lấy mẫu máu: Lấy một lượng máu nhỏ từ tĩnh mạch để thực hiện các xét nghiệm cần thiết.
- Phân tích mẫu: Mẫu máu được đưa đến phòng xét nghiệm để phân tích các chỉ số sinh hóa và men gan.
- Đọc kết quả và tư vấn: Bác sĩ sẽ giải thích ý nghĩa của từng chỉ số, đánh giá tình trạng gan và đề xuất hướng điều trị hoặc theo dõi.
Thời gian trả kết quả thường trong ngày, giúp người bệnh nhanh chóng nắm được tình hình sức khỏe của mình.
Cách phòng ngừa và bảo vệ gan khỏe mạnh
Phát hiện sớm bệnh gan chỉ là bước đầu, việc duy trì sức khỏe lá gan lâu dài cần kết hợp các biện pháp chăm sóc toàn diện:
- Hạn chế rượu bia, tránh sử dụng chất kích thích.
- Ăn uống lành mạnh, nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế đồ chiên rán và thực phẩm chứa chất bảo quản.
- Duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục đều đặn.
- Tiêm phòng viêm gan A và B để phòng ngừa lây nhiễm virus.
- Uống đủ nước, giúp gan thải độc tốt hơn.
- Không tự ý dùng thuốc hoặc thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc.
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn.
Khám và xét nghiệm gan tại Bệnh viện Đa khoa Ngã Tư Hồ
Bệnh viện Đa khoa Ngã Tư Hồ – Bắc Ninh là địa chỉ uy tín được nhiều người tin tưởng trong việc khám, xét nghiệm và điều trị các bệnh lý về gan.
Bệnh viện được trang bị hệ thống máy xét nghiệm sinh hóa tự động, máy siêu âm đàn hồi gan và máy chẩn đoán virus hiện đại, giúp phát hiện sớm tổn thương gan ngay từ giai đoạn đầu.
Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa – Gan mật nhiều năm kinh nghiệm sẽ trực tiếp thăm khám, tư vấn và xây dựng phác đồ điều trị cá nhân hóa cho từng người bệnh.
Bệnh viện cũng triển khai gói tầm soát bệnh gan toàn diện, bao gồm xét nghiệm men gan, virus viêm gan, AFP và siêu âm gan mật, giúp đánh giá chức năng gan toàn diện và phát hiện sớm nguy cơ ung thư gan.
Phát hiện sớm bệnh gan qua xét nghiệm máu là bước quan trọng giúp bảo vệ lá gan khỏi tổn thương nghiêm trọng và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Chỉ với một xét nghiệm đơn giản, bạn có thể nắm rõ tình trạng sức khỏe của gan, điều chỉnh lối sống và điều trị kịp thời nếu có bất thường.
Bệnh viện Đa khoa Ngã Tư Hồ khuyến khích mỗi người nên kiểm tra chức năng gan định kỳ, đặc biệt là những người có yếu tố nguy cơ cao. Chủ động tầm soát bệnh gan chính là chìa khóa để duy trì một cơ thể khỏe mạnh, năng động và tràn đầy sức sống.
