Sả chanh là một loại thực vật khá phổ biến tại Việt Nam. Tác dụng của cây sả chanh rất nhiều, đặc biệt là tác dụng đối với sức khỏe của con người. Hãy cùng Bệnh viện Ngã Tư Hồ tìm hiểu chi tiết hơn về loại cây này qua bài viết dưới đây nhé.
Giới thiệu về cây sả chanh
Cây sả chanh (tên khoa học: Cymbopogon citratus) là loại cây thảo sống lâu năm, thuộc họ Hòa thảo (Poaceae), có mùi thơm đặc trưng của chanh và vị cay nhẹ. Ở Việt Nam, sả chanh thường được trồng quanh nhà, vừa làm gia vị, vừa làm thuốc và xua đuổi côn trùng.
Không chỉ phổ biến trong ẩm thực, sả chanh còn là vị thuốc quý trong y học cổ truyền, được dùng dưới nhiều dạng như: sả tươi, sả khô, nước sả chanh, hoặc tinh dầu sả chanh.
Thành phần dinh dưỡng và hoạt chất trong sả chanh
Sả chanh chứa nhiều hợp chất có lợi, đặc biệt là tinh dầu sả chanh với thành phần chính gồm:
- Citral: Hợp chất tạo mùi thơm chanh, có tính kháng khuẩn, kháng nấm, chống viêm.
- Geraniol và Myrcene: Giúp thư giãn thần kinh, chống oxy hóa.
- Vitamin: Vitamin A, C, nhóm B (B1, B2, B3, B6) hỗ trợ miễn dịch, làm đẹp da.
- Khoáng chất: Kali, canxi, magie, mangan, sắt…
- Chất chống oxy hóa: Flavonoid, phenolic giúp bảo vệ tế bào khỏi gốc tự do.
12 tác dụng nổi bật của cây sả chanh
Hỗ trợ tiêu hóa
Nước sả chanh giúp kích thích tiết dịch tiêu hóa, giảm đầy hơi, khó tiêu và đau bụng. Citral trong sả còn giúp ngăn chặn vi khuẩn đường ruột gây tiêu chảy.
Giải cảm, hạ sốt
Theo y học cổ truyền, tác dụng của cây sả chanh nổi bật là làm ra mồ hôi, giải cảm. Uống nước sả chanh ấm hoặc xông hơi với sả giúp hạ sốt, giảm đau nhức cơ thể khi bị cảm cúm.
Giảm căng thẳng và giúp ngủ ngon
Tinh dầu sả chanh có hương thơm dễ chịu, tác dụng an thần nhẹ. Khuếch tán tinh dầu sả chanh trong phòng giúp thư giãn, giảm lo âu và cải thiện giấc ngủ.
Kháng khuẩn, kháng nấm
Tinh dầu sả chanh chứa citral và geraniol, có tác dụng tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn, nấm mốc và virus. Vì vậy, sả thường được dùng để vệ sinh không khí hoặc làm chất bảo quản tự nhiên trong thực phẩm.
Hỗ trợ giảm cân
Uống nước sả chanh giúp lợi tiểu, đào thải độc tố, giảm tích tụ mỡ thừa. Ngoài ra, hương thơm của sả chanh giúp giảm cảm giác thèm ăn, hỗ trợ kiểm soát cân nặng.
Tốt cho tim mạch
Sả chanh giúp giảm cholesterol xấu (LDL) và tăng cholesterol tốt (HDL), đồng thời hỗ trợ điều hòa huyết áp nhờ tác dụng lợi tiểu và giãn mạch nhẹ.
Hỗ trợ điều hòa đường huyết
Một số nghiên cứu cho thấy sả chanh có khả năng cải thiện độ nhạy insulin, giúp kiểm soát đường huyết, đặc biệt ở người tiền tiểu đường hoặc tiểu đường type 2.
Chống oxy hóa, làm đẹp da
Các hợp chất chống oxy hóa trong sả chanh giúp bảo vệ tế bào da khỏi tác hại của gốc tự do, làm chậm lão hóa, giảm nám và tàn nhang.
Tăng cường miễn dịch
Vitamin C và các tinh chất kháng khuẩn trong sả chanh giúp cơ thể chống lại cảm lạnh, cúm, nhiễm trùng đường hô hấp.
Giảm đau và chống viêm
Tinh dầu sả chanh có tác dụng giảm đau cơ, đau khớp và viêm nhờ khả năng ức chế các chất trung gian gây viêm trong cơ thể.
Đuổi muỗi và côn trùng
Hương thơm của tinh dầu sả chanh khiến muỗi, kiến, gián và nhiều loại côn trùng khác tránh xa. Đây là biện pháp xua đuổi muỗi an toàn, không hóa chất.
Khử mùi và thanh lọc không khí
Khuếch tán tinh dầu sả chanh trong nhà giúp khử mùi hôi, mùi ẩm mốc, tạo không gian thơm mát và dễ chịu.
>>> Có thể bạn quan tâm: 10 tác dụng của cúc tần đối với sức khỏe
Các cách sử dụng sả chanh phổ biến
Uống nước sả chanh
- Cách làm: Đun 3 – 4 cây sả đập dập với 1 lít nước, thêm lát chanh tươi, để ấm rồi uống.
- Công dụng: Giải độc, hỗ trợ tiêu hóa, giảm cảm cúm.
Xông hơi giải cảm
- Nấu sả chanh cùng lá bưởi, gừng, bạc hà, dùng để xông toàn thân hoặc xông mũi họng giúp giảm nghẹt mũi, ho và mệt mỏi.
Dùng tinh dầu sả chanh
- Khuếch tán tinh dầu để thư giãn, đuổi muỗi.
- Pha loãng với dầu nền để massage giảm đau nhức cơ.
Dùng trong nấu ăn
- Sả chanh băm nhỏ, đập dập hoặc thái lát được dùng để ướp thịt, cá, làm món nướng, kho, xào…
Ngâm chân với sả chanh
- Ngâm chân bằng nước ấm có sả chanh giúp lưu thông máu, giảm mỏi và ngủ ngon hơn.
Lưu ý khi sử dụng sả chanh
- Không nên uống quá nhiều nước sả chanh mỗi ngày (chỉ 200 – 500ml) để tránh mất nước, hạ huyết áp quá mức.
- Phụ nữ mang thai, người bị huyết áp thấp, viêm loét dạ dày nặng nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
- Tinh dầu sả chanh nguyên chất có thể gây kích ứng da nếu dùng trực tiếp, cần pha loãng trước khi thoa.
Tác dụng của cây sả chanh không chỉ dừng lại ở việc làm gia vị cho món ăn, mà còn là một “vị thuốc” hỗ trợ điều trị nhiều bệnh, giúp thư giãn tinh thần và làm đẹp da. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tốt nhất, bạn nên sử dụng sả chanh đúng liều lượng, kết hợp với chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh.
