Châm cứu chữa đau xương khớp có hiệu quả không?

Đau xương khớp là một trong những căn bệnh phổ biến nhất hiện nay, đặc biệt ở người trung niên, cao tuổi và những người làm việc trong môi trường nặng nhọc hoặc ngồi lâu một chỗ. Khi cơn đau kéo dài hoặc tái đi tái lại nhiều lần, nhiều người đã tìm đến phương pháp châm cứu – một liệu pháp truyền thống trong y học cổ truyền được cho là giúp giảm đau và cải thiện chức năng vận động.

Vậy châm cứu chữa đau xương khớp có hiệu quả không? Phương pháp này hoạt động như thế nào, có nguy cơ hay tác dụng phụ gì không? Cùng Bệnh viện Ngã Tư Hồ tìm hiểu đầy đủ và khách quan trong bài viết sau đây.

Tổng quan về đau xương khớp

Đau xương khớp là gì?

Đau xương khớp là tình trạng đau nhức tại các vị trí như: đầu gối, khớp vai, cột sống, khuỷu tay, cổ tay, cổ chân,… Cơn đau có thể âm ỉ, nhức mỏi, có thể dữ dội và gây hạn chế vận động. Tình trạng này xuất phát từ nhiều nguyên nhân như:

• Viêm khớp dạng thấp
• Thoái hóa khớp
• Gai cột sống, thoát vị đĩa đệm
• Gút
• Chấn thương khớp
• Thay đổi thời tiết (ở người lớn tuổi)

Không chỉ ảnh hưởng đến khả năng vận động, đau xương khớp kéo dài còn làm suy giảm chất lượng cuộc sống, gây mất ngủ, stress, thậm chí dẫn đến biến chứng như biến dạng khớp, tàn phế nếu không điều trị kịp thời.

Phương pháp châm cứu – nền tảng của y học cổ truyền

Châm cứu là một trong những phương pháp điều trị lâu đời của y học cổ truyền phương Đông, đặc biệt phổ biến ở Trung Quốc, Việt Nam, Hàn Quốc và Nhật Bản.

Phương pháp này sử dụng kim mảnh đâm vào các huyệt đạo nhất định trên cơ thể để:

• Thúc đẩy lưu thông khí huyết
• Cân bằng âm dương
• Kích thích khả năng tự chữa lành của cơ thể
• Giảm đau, giảm viêm mà không dùng thuốc

Ngoài ra, phương pháp châm cứu hiện đại còn kết hợp với điện châm, thủy châm, cứu ngải để tăng cường hiệu quả điều trị đau nhức xương khớp.

Châm cứu chữa đau xương khớp có hiệu quả không?

Cơ chế tác dụng của phương pháp châm cứu

Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chỉ ra rằng châm cứu có tác động lên hệ thần kinh và nội tiết của cơ thể, giúp:

• Giảm đau tự nhiên bằng cách kích thích cơ thể sản sinh endorphin – chất giảm đau nội sinh
• Giãn cơ, giảm co thắt tại vùng khớp bị viêm
• Tăng tuần hoàn máu đến vùng tổn thương, giúp mô lành nhanh hơn
• Giảm viêm thông qua điều hòa miễn dịch và chống oxy hóa

Các dạng đau xương khớp có thể áp dụng châm cứu

Châm cứu chữa đau xương khớp thường được áp dụng với các tình trạng như:

• Thoái hóa khớp gối, khớp vai, khớp háng
• Viêm khớp dạng thấp
• Thoát vị đĩa đệm, gai cột sống
• Đau thần kinh tọa
• Hội chứng cổ – vai – gáy
• Đau khớp sau chấn thương

Nhiều bệnh nhân cho biết sau vài buổi châm cứu, cảm giác đau giảm rõ rệt, vận động khớp linh hoạt hơn, giấc ngủ cải thiện và cảm giác mệt mỏi giảm hẳn.

Bằng chứng khoa học về hiệu quả của châm cứu

Một số nghiên cứu nổi bật chứng minh tác dụng tích cực của phương pháp châm cứu chữa đau xương khớp:

• Tạp chí Pain (2012) công bố phân tích từ 29 thử nghiệm lâm sàng cho thấy phương pháp châm cứu giúp giảm đau tốt hơn so với giả dược và chăm sóc thông thường trong đau lưng, đau khớp gối và viêm xương khớp.
• Một nghiên cứu từ Đại học Harvard cho thấy, bệnh nhân bị đau xương khớp mãn tính có cải thiện từ 20–30% sau 8 tuần châm cứu liên tục.
• WHO (Tổ chức Y tế Thế giới) đã liệt kê châm cứu là một phương pháp điều trị hiệu quả cho hơn 100 loại bệnh lý, trong đó có các bệnh về cơ xương khớp.

Ưu điểm của phương pháp châm cứu

Không dùng thuốc, ít tác dụng phụ

• Phù hợp cho những người không muốn hoặc không thể dùng thuốc (ví dụ: người bị bệnh gan, thận, dạ dày)
• Không gây lệ thuộc như thuốc giảm đau

Tác dụng đa chiều

• Không chỉ giảm đau, phương pháp châm cứu còn giúp giảm stress, cải thiện giấc ngủ, tiêu hóa và tinh thần
• Hỗ trợ phục hồi chức năng vận động hiệu quả

Có thể kết hợp với Tây y

• Bệnh nhân có thể điều trị phối hợp giữa phương pháp châm cứu và thuốc Tây để rút ngắn thời gian điều trị, giảm liều thuốc

Hạn chế và lưu ý khi châm cứu

Cần thời gian và sự kiên trì

• Châm cứu không phải là “thuốc tiên”, thường cần liệu trình 10–30 buổi
• Hiệu quả phụ thuộc vào thể trạng, mức độ tổn thương, tay nghề người châm cứu

Có thể gây khó chịu ban đầu

• Một số người cảm thấy đau nhẹ, tê bì, mỏi sau châm cứu, nhưng thường sẽ hết sau vài giờ

Không áp dụng cho một số đối tượng

• Người bị rối loạn đông máu, suy nhược nặng, nhiễm trùng da tại vùng châm
• Phụ nữ mang thai cần châm cứu đúng vị trí, tránh kích thích co bóp tử cung

Những lưu ý để châm cứu hiệu quả và an toàn

Để đảm bảo hiệu quả khi châm cứu chữa đau xương khớp, người bệnh nên:

• Lựa chọn cơ sở y tế uy tín, có bác sĩ chuyên môn về y học cổ truyền
• Không tự ý châm cứu tại nhà, đặc biệt với các dụng cụ không đảm bảo vô trùng
• Kết hợp với vật lý trị liệu, xoa bóp, ăn uống lành mạnh để tối ưu hiệu quả
• Thông báo cho bác sĩ nếu đang dùng thuốc chống đông, điều trị tim mạch

Trường hợp nào nên cân nhắc châm cứu?

Phương pháp châm cứu đặc biệt phù hợp trong các trường hợp:

• Người cao tuổi bị thoái hóa xương khớp
• Người làm việc văn phòng bị đau lưng, cổ – vai – gáy
• Người sau chấn thương thể thao hoặc tai nạn
• Người muốn giảm đau tự nhiên, không muốn dùng nhiều thuốc

Có nên châm cứu chữa đau xương khớp?

Từ góc nhìn khoa học và thực tiễn điều trị, châm cứu chữa đau xương khớp là một phương pháp hiệu quả, an toàn và phù hợp với nhiều đối tượng, đặc biệt với những người mong muốn giảm đau mà không cần sử dụng thuốc.

Tuy nhiên, người bệnh cần hiểu rằng phương pháp châm cứu không thay thế hoàn toàn thuốc hoặc phẫu thuật trong những trường hợp nặng. Do đó, nên tham khảo ý kiến bác sĩ, thực hiện châm cứu tại các cơ sở y tế chuyên môn và phối hợp đa phương pháp để đạt kết quả điều trị tối ưu.