Trong xã hội hiện đại, khi nhiều cặp đôi mong muốn tránh thai nhưng không muốn sử dụng biện pháp can thiệp bằng nội tiết tố hay dụng cụ y tế, thì tránh thai tự nhiên trở thành một lựa chọn được quan tâm. Trong đó, cách tính ngày rụng trứng là một phương pháp được sử dụng phổ biến vì tính đơn giản, chi phí thấp và không gây ảnh hưởng đến nội tiết. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao, phương pháp này đòi hỏi sự hiểu biết chính xác về chu kỳ kinh nguyệt và cơ chế sinh học của cơ thể người phụ nữ.
Hiểu về chu kỳ kinh nguyệt và rụng trứng
Chu kỳ kinh nguyệt là gì?
Chu kỳ kinh nguyệt là khoảng thời gian được tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh này đến ngày đầu tiên của kỳ kinh tiếp theo. Chu kỳ này thường kéo dài từ 28 – 32 ngày, nhưng có thể dao động tùy theo từng người.
Rụng trứng là gì?
Rụng trứng là quá trình một trứng trưởng thành được phóng ra khỏi buồng trứng, di chuyển xuống ống dẫn trứng và chờ được thụ tinh. Thông thường, rụng trứng xảy ra khoảng giữa chu kỳ kinh nguyệt, tức là khoảng ngày thứ 14 nếu chu kỳ là 28 ngày.
Tuy nhiên, thời điểm rụng trứng có thể thay đổi tùy theo chu kỳ, tình trạng sức khỏe, stress hoặc lối sống.
Cách tính ngày rụng trứng để tránh thai tự nhiên
Tính theo chu kỳ kinh nguyệt
Đây là cách tính phổ biến nhất và dễ áp dụng. Dưới đây là các bước cơ bản:
- Bước 1: Ghi lại chu kỳ kinh nguyệt của bạn trong ít nhất 6 tháng để xác định độ dài ngắn nhất và dài nhất của chu kỳ.
- Bước 2: Áp dụng công thức tính:
- Ngày bắt đầu giai đoạn dễ thụ thai = độ dài chu kỳ ngắn nhất – 18
- Ngày kết thúc giai đoạn dễ thụ thai = độ dài chu kỳ dài nhất – 11
Ví dụ: nếu chu kỳ ngắn nhất là 26 ngày và dài nhất là 32 ngày:
- Ngày bắt đầu dễ thụ thai = 26 – 18 = ngày thứ 8
- Ngày kết thúc dễ thụ thai = 32 – 11 = ngày thứ 21
Như vậy, từ ngày thứ 8 đến ngày 21 của chu kỳ là khoảng thời gian rụng trứng và có khả năng mang thai cao. Nếu muốn tránh thai, nên tránh quan hệ không an toàn trong thời gian này.
Sử dụng que thử rụng trứng
Que thử rụng trứng giúp đo nồng độ LH (luteinizing hormone) trong nước tiểu. Sự tăng đột biến của hormone này báo hiệu trứng sắp rụng trong 12 – 36 giờ tới. Khi que thử hiện 2 vạch đậm, bạn đang bước vào thời kỳ dễ thụ thai. Nếu mục tiêu là tránh thai tự nhiên, bạn nên kiêng quan hệ vào 3 ngày trước và 3 ngày sau thời điểm que cho kết quả dương tính.
Theo dõi nhiệt độ cơ thể
Thân nhiệt cơ bản (BBT – Basal Body Temperature) của phụ nữ sẽ tăng nhẹ sau khi rụng trứng. Nếu bạn đo nhiệt độ cơ thể vào mỗi sáng (trước khi ra khỏi giường) và thấy thân nhiệt tăng 0,3 – 0,5°C kéo dài trong vài ngày, rất có thể bạn đã rụng trứng.
Quan sát chất nhầy cổ tử cung
Trước và trong ngày rụng trứng, chất nhầy cổ tử cung sẽ loãng, trong suốt và kéo dài như lòng trắng trứng gà – dấu hiệu cho thấy thời điểm dễ thụ thai. Sau đó, chất nhầy trở nên đặc, đục hơn – là thời điểm an toàn hơn để quan hệ nếu muốn tránh thai.
Tránh thai tự nhiên: Ưu điểm và nhược điểm
Ưu điểm
- Không tốn chi phí
- Không can thiệp vào nội tiết tố hay cơ thể
- Không tác dụng phụ
- Thích hợp cho phụ nữ dị ứng với thuốc tránh thai hoặc không muốn sử dụng bao cao su
- Tăng cường sự hiểu biết về cơ thể và khả năng sinh sản của bản thân
Nhược điểm
- Hiệu quả thấp hơn các phương pháp tránh thai hiện đại khác
- Phụ thuộc vào độ đều đặn của chu kỳ kinh nguyệt
- Dễ xảy ra sai sót nếu chu kỳ thay đổi hoặc người sử dụng không theo dõi chính xác
- Không ngăn ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục
Ai nên và không nên áp dụng phương pháp tránh thai tự nhiên?
Phù hợp với:
- Phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt đều đặn
- Cặp đôi có khả năng theo dõi sức khỏe sinh sản chặt chẽ
- Những người có điều kiện ghi chép, theo dõi, và kiêng cữ khi cần
- Cặp đôi mong muốn có thêm con trong tương lai, và chỉ tránh thai tạm thời
Không phù hợp với:
- Phụ nữ có chu kỳ không đều hoặc mắc các rối loạn kinh nguyệt
- Người mới sinh con hoặc cho con bú, vì hormone có thể gây rối loạn chu kỳ
- Phụ nữ tiền mãn kinh
- Cặp đôi không sẵn sàng kiêng cữ trong “thời kỳ nguy hiểm”
Làm sao để tăng hiệu quả khi tránh thai tự nhiên?
- Ghi chép đều đặn chu kỳ kinh nguyệt ít nhất 6 tháng trước khi áp dụng
- Kết hợp nhiều phương pháp tính rụng trứng: theo dõi thân nhiệt, dùng que thử LH, quan sát chất nhầy cổ tử cung…
- Sử dụng các ứng dụng theo dõi kinh nguyệt như Clue, Flo, Period Calendar…
- Luôn có kế hoạch phòng ngừa thai dự phòng (như bao cao su) trong trường hợp có quan hệ tình dục gần thời điểm rụng trứng
- Khám phụ khoa định kỳ để kiểm tra nội tiết và sức khỏe sinh sản
Một số câu hỏi về cách tính ngày rụng trứng để tránh thai tự nhiên
Câu 1: Tính ngày rụng trứng có hiệu quả 100% trong việc tránh thai không?
Không. Tỷ lệ thành công của phương pháp này vào khoảng 75 – 88%, thấp hơn so với các phương pháp hiện đại như thuốc tránh thai (91 – 99%) hay dụng cụ tử cung (hơn 99%).
Câu 2: Nếu chu kỳ kinh nguyệt không đều thì có áp dụng được không?
Khó áp dụng. Với chu kỳ không đều, rất khó xác định chính xác ngày rụng trứng, từ đó giảm hiệu quả của phương pháp tránh thai tự nhiên. Trong trường hợp này, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn phương pháp phù hợp hơn.
Câu 3: Có phải phụ nữ chỉ có thể mang thai khi rụng trứng?
Đúng. Tuy nhiên, tinh trùng có thể sống trong tử cung từ 3 – 5 ngày, và trứng chỉ sống khoảng 12 – 24 giờ sau khi rụng. Do đó, nếu quan hệ trước thời điểm rụng trứng 1 – 3 ngày, bạn vẫn có khả năng mang thai.
Cách tính ngày rụng trứng để tránh thai tự nhiên là một phương pháp không can thiệp, thân thiện với cơ thể và dễ áp dụng với những phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt đều. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối ưu, phương pháp này đòi hỏi sự kiên nhẫn, theo dõi sát sao và hiểu biết rõ ràng về sức khỏe sinh sản.
Nếu bạn đang cân nhắc áp dụng phương pháp này, hãy bắt đầu bằng việc theo dõi chu kỳ của mình đều đặn trong ít nhất 3 – 6 tháng, kết hợp các phương pháp xác định thời điểm rụng trứng để nâng cao độ chính xác. Ngoài ra, nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa sản phụ khoa để có lựa chọn phù hợp và an toàn nhất.
