Ngay từ khi chào đời, cơ thể trẻ còn non yếu và chưa có đủ kháng thể để chống lại mầm bệnh từ môi trường xung quanh. Do đó, việc tiêm Vaccine cho trẻ sơ sinh đúng lịch, đầy đủ và đúng thời điểm sẽ giúp bé hình thành hệ miễn dịch khỏe mạnh, phát triển an toàn trong những năm đầu đời.
Bài viết dưới đây sẽ giúp cha mẹ giải đáp câu hỏi “Trẻ sơ sinh nên tiêm những mũi nào?”, cũng như cung cấp thông tin về thời gian tiêm, loại vaccine, và lưu ý quan trọng trong quá trình chăm sóc trẻ sau tiêm.
Vì sao trẻ sơ sinh cần tiêm chủng?
Trẻ sơ sinh vừa chào đời mang trong mình một lượng kháng thể nhất định từ mẹ truyền sang, nhưng lượng này chỉ tồn tại trong vài tháng đầu và không đủ để bảo vệ khỏi các bệnh lý nguy hiểm như viêm gan B, bạch hầu, uốn ván, ho gà, viêm màng não, lao phổi,…
Tiêm chủng giúp cơ thể trẻ tiếp xúc với virus hoặc vi khuẩn đã được làm yếu hoặc bất hoạt, từ đó tạo ra miễn dịch chủ động. Các Vaccine cho trẻ sơ sinh không chỉ giúp phòng bệnh, mà còn góp phần:
- Giảm nguy cơ tử vong do bệnh truyền nhiễm
- Hạn chế lây lan dịch bệnh trong cộng đồng
- Bảo vệ những người chưa đủ khả năng tiêm vaccine (trẻ sơ sinh, người suy giảm miễn dịch…)
Trẻ sơ sinh nên tiêm những mũi nào?
Theo chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia và các khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ sơ sinh nên được tiêm các mũi vaccine sau:
1. Ngay sau sinh (trong 24 giờ đầu)
- Viêm gan B (mũi 1):
Bảo vệ trẻ khỏi viêm gan B – bệnh lý gây tổn thương gan mạn tính và có thể dẫn đến xơ gan, ung thư gan sau này.
Lưu ý: Cần tiêm càng sớm càng tốt trong vòng 24 giờ sau sinh. - BCG (phòng lao):
Là Vaccine cho trẻ sơ sinh phòng lao thể nặng (lao màng não, lao kê).
Chỉ tiêm một mũi duy nhất, thường được tiêm tại cơ sở y tế nơi trẻ sinh ra.
2. Trẻ 2 tháng tuổi (hoặc đủ 8 tuần)
- Vaccine 5 trong 1 (mũi 1):
Phòng 5 bệnh: bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, Hib (gây viêm màng não, viêm phổi).
Có thể tiêm vaccine ComBE Five, Pentaxim, Infanrix Hexa,… tùy vào chương trình tiêm chủng quốc gia hay dịch vụ. - Bại liệt (IPV hoặc OPV):
Phòng bệnh bại liệt gây liệt tứ chi, suy hô hấp. Tiêm uống 1 liều vaccine bại liệt bất hoạt (IPV) hoặc uống vaccine sống giảm độc lực (OPV).
3. Trẻ 3 tháng tuổi
- Vaccine 5 trong 1 (mũi 2)
- Bại liệt (mũi 2)
4. Trẻ 4 tháng tuổi
- Vaccine 5 trong 1 (mũi 3)
- Bại liệt (mũi 3)
- Vaccine phòng phế cầu (mũi 2 nếu đã tiêm mũi đầu ở tháng thứ 2)
Phế cầu là nguyên nhân hàng đầu gây viêm màng não, viêm phổi nặng, nhiễm trùng huyết ở trẻ nhỏ.
5. Trẻ 6 tháng tuổi
- Vaccine viêm gan B (mũi 3)
- Vaccine cúm mùa:
Tiêm 1 liều đầu tiên nếu chưa tiêm trước đó. Trẻ dưới 9 tuổi tiêm lần đầu cần 2 mũi cách nhau 1 tháng.
6. Trẻ 9 tháng tuổi
- Vaccine sởi (mũi 1):
Là Vaccine cho trẻ sơ sinh phòng bệnh sởi – bệnh truyền nhiễm rất dễ lây và có thể gây biến chứng nặng (viêm phổi, viêm não…).
7. Trẻ 12 – 15 tháng tuổi
- Vaccine sởi – quai bị – rubella (MMR):
Phòng 3 bệnh: sởi, quai bị, rubella.
Nếu trẻ đã tiêm sởi đơn vào tháng thứ 9, thì mũi này sẽ là mũi kết hợp. - Thủy đậu:
Phòng bệnh thủy đậu gây nổi mụn nước toàn thân, biến chứng viêm da, viêm phổi, viêm não. - Phế cầu (mũi nhắc)
- Viêm não Nhật Bản (mũi 1):
Sau đó nhắc lại mũi 2 sau 1 – 2 tuần, và mũi 3 sau 1 năm.
8. Trẻ 18 tháng tuổi
- Vaccine 5 trong 1 (mũi nhắc)
- Sởi – Rubella (mũi 2)
- Viêm não Nhật Bản (mũi 3)
- Uốn ván (nếu không tiêm trong 5in1)
Một số Vaccine cho trẻ sơ sinh khác cha mẹ nên cân nhắc
Ngoài các mũi vaccine trong chương trình tiêm chủng mở rộng, cha mẹ có thể cho bé tiêm thêm các vaccine dịch vụ như:
- Rota virus: Phòng tiêu chảy cấp do virus Rota (tiêm/uống từ 6 tuần tuổi)
- Viêm gan A: Phòng bệnh viêm gan A do thực phẩm hoặc nước bẩn
- HPV (khi trẻ lớn hơn): Phòng ung thư cổ tử cung – khuyến cáo từ 9 tuổi
Những lưu ý khi tiêm Vaccine cho trẻ sơ sinh
1. Trước tiêm
- Trước khi tiêm Vaccine cho trẻ sơ sinh hãy đảm bảo trẻ khỏe mạnh, không sốt, không mắc bệnh hô hấp, tiêu hóa
- Cho trẻ ăn uống đầy đủ, tránh nhịn bú trước tiêm
- Mang theo sổ tiêm chủng hoặc giấy khai sinh của trẻ
2. Sau tiêm
- Sau khi tiêm Vaccine cho trẻ sơ sinh hãy theo dõi trẻ tại cơ sở y tế ít nhất 30 phút
- Quan sát các phản ứng tại nhà trong 1 – 3 ngày đầu: sốt, sưng đau chỗ tiêm, quấy khóc
- Cho trẻ bú nhiều, mặc quần áo thoáng mát
- Đưa trẻ đến bệnh viện nếu có dấu hiệu: sốt cao >39°C, co giật, tím tái, bỏ bú, lừ đừ kéo dài
Giải đáp một số câu hỏi thường gặp về Vaccine cho trẻ sơ sinh
1. Tiêm vaccine có tác dụng phụ không?
Vaccine cho trẻ sơ sinh có thể gây sốt nhẹ, đau hoặc sưng tại chỗ tiêm – đây là phản ứng bình thường của hệ miễn dịch. Rất hiếm khi xảy ra biến chứng nặng và thường được xử trí kịp thời.
2. Nếu lỡ lịch tiêm thì sao?
Nếu trẻ bỏ lỡ lịch tiêm, cần đưa trẻ đi tiêm bù càng sớm càng tốt, không cần tiêm lại từ đầu, chỉ cần tiếp tục mũi tiếp theo theo hướng dẫn của bác sĩ.
3. Có nên tiêm dịch vụ thay vì tiêm mở rộng?
Vaccine dịch vụ thường là vaccine thế hệ mới, ít tác dụng phụ, phối hợp nhiều thành phần nên giảm số lần tiêm. Tuy nhiên, chi phí cao hơn. Cha mẹ có thể linh hoạt tùy theo điều kiện kinh tế và chỉ định của bác sĩ.
Việc tiêm Vaccine cho trẻ sơ sinh đầy đủ và đúng lịch ngay từ là nền tảng quan trọng để trẻ có sức khỏe tốt, phát triển toàn diện. Cha mẹ hãy luôn theo dõi lịch tiêm chủng, lưu giữ sổ tiêm và đưa trẻ đến các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn, tiêm đúng loại vaccine và an toàn.
Nếu bạn không biết Trẻ sơ sinh nên tiêm những mũi nào? hay đang tìm địa điểm tiêm chủng uy tín cho trẻ sơ sinh – hãy liên hệ Trung tâm tiêm chủng tại Bệnh viện Đa khoa Ngã Tư Hồ hoặc các cơ sở y tế được Bộ Y tế cấp phép để được tư vấn và đặt lịch thuận tiện.
