Cách phân biệt phát ban và sốt siêu vi ở trẻ

Phát ban và sốt siêu vi là hai hiện tượng thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong các giai đoạn giao mùa hoặc khi hệ miễn dịch còn yếu. Tuy nhiên, việc nhầm lẫn giữa phát ban do dị ứng, viêm da với sốt siêu vi có kèm phát ban có thể dẫn đến xử lý sai cách, ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.

Bài viết này Bệnh viện Ngã Tư Hồ sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ sự khác nhau giữa hai tình trạng này, từ đó chăm sóc và điều trị cho trẻ hiệu quả hơn.

Tổng quan về phát ban và sốt siêu vi

Phát ban là gì?

Đây là tình trạng da xuất hiện các mảng đỏ, hồng hoặc nổi mụn nước, mẩn ngứa… do nhiều nguyên nhân như dị ứng, thời tiết, nhiễm trùng hoặc kích ứng da. Bệnh này có thể đi kèm hoặc không kèm theo sốt.

Sốt siêu vi là gì?

Còn gọi là sốt virus là tình trạng sốt do nhiễm các loại virus như Adenovirus, Enterovirus, Rhinovirus, virus cúm… Trẻ thường sốt cao đột ngột, kèm theo các triệu chứng toàn thân. Một số trường hợp bệnh có thể kèm theo phát ban sau vài ngày sốt.

Nguyên nhân gây phát ban ở trẻ

• Dị ứng thực phẩm: Sữa, trứng, đậu phộng, hải sản…
• Dị ứng thuốc: Thuốc kháng sinh, hạ sốt, vitamin…
• Viêm da cơ địa, nổi mề đay.
• Nhiễm trùng da do vi khuẩn, nấm.
• Côn trùng cắn.
• Tiếp xúc với hóa chất, phấn hoa, lông động vật.

Nguyên nhân gây sốt siêu vi

• Virus Rubella
• Virus sởi
• Virus tay chân miệng (Enterovirus)
• Virus herpes
• Sốt xuất huyết (một dạng sốt virus do muỗi truyền)

Dấu hiệu đặc trưng của phát ban thông thường

• Da nổi mẩn đỏ, có thể lan toàn thân hoặc khu trú.
• Không kèm theo sốt cao hoặc sốt nhẹ.
• Ban ngứa hoặc không ngứa.
• Thường xuất hiện nhanh sau khi tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng.
• Không kèm theo triệu chứng toàn thân (ho, sổ mũi, tiêu chảy…).
• Ban giảm hoặc biến mất khi ngừng tiếp xúc với nguyên nhân.

Dấu hiệu đặc trưng của sốt siêu vi

• Sốt cao 38,5°C – 40°C, kéo dài 2–4 ngày.
• Ban thường xuất hiện sau 1–3 ngày sốt, khi nhiệt độ bắt đầu hạ.
• Ban xuất hiện từ mặt, lan dần xuống thân, tay, chân.
• Ban không ngứa, không đau, không có mụn nước.
• Kèm theo các triệu chứng toàn thân như:
  • Ho, chảy mũi, đau họng
  • Mắt đỏ, chảy nước mắt
  • Mệt mỏi, ăn uống kém
  • Tiêu chảy hoặc nôn ói

Bảng so sánh: Phân biệt phát ban và sốt siêu vi ở trẻ

Khi nào cần đưa trẻ đi khám?

• Trẻ sốt cao trên 39°C không đáp ứng thuốc hạ sốt
• Phát ban kèm theo co giật, li bì, bỏ bú, khó thở
• Ban lan nhanh, có dấu hiệu nhiễm trùng (mụn mủ, sưng đỏ)
• Nghi ngờ mắc bệnh truyền nhiễm như sởi, tay chân miệng, sốt xuất huyết…
• Ban không giảm sau 3–5 ngày hoặc tái phát nhiều lần

Không nên tự ý cho trẻ dùng thuốc chống dị ứng hoặc kháng sinh khi chưa rõ nguyên nhân.

Hướng dẫn chăm sóc trẻ tại nhà theo từng trường hợp

Với trẻ bị phát ban dị ứng

• Loại bỏ tác nhân nghi ngờ (thức ăn, thuốc, môi trường…)
• Vệ sinh da sạch sẽ, giữ cho da khô thoáng
• Cho trẻ mặc đồ thoáng mát, tránh gãi làm trầy xước
• Dùng thuốc chống dị ứng theo chỉ định bác sĩ nếu cần

Với trẻ bị sốt siêu vi

• Hạ sốt bằng paracetamol theo cân nặng
• Cho trẻ nghỉ ngơi, uống nhiều nước, bổ sung điện giải
• Vệ sinh mũi họng, giữ môi trường thông thoáng
• Theo dõi dấu hiệu nặng để đưa đi khám kịp thời

Phòng ngừa phát ban và sốt siêu vi ở trẻ

• Tiêm phòng đầy đủ: Sởi, Rubella, thủy đậu, cúm…
• Rửa tay thường xuyên, giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ
• Tránh cho trẻ tiếp xúc với người đang mắc bệnh
• Duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh, tăng đề kháng
• Mặc đồ thoáng mát, vệ sinh đồ chơi và dụng cụ ăn uống thường xuyên

Việc phân biệt phát ban và sốt siêu vi có kèm phát ban giúp cha mẹ đưa ra quyết định đúng trong chăm sóc sức khỏe trẻ nhỏ. Mặc dù có nhiều điểm tương đồng, nhưng mỗi tình trạng lại có nguyên nhân, diễn tiến và cách xử lý khác nhau.

Nếu không chắc chắn, đừng ngần ngại đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín gần nhất hoặc nếu ở Bắc Ninh hãy đến ngay Bệnh viện đa khoa Ngã Tư Hồ để được chẩn đoán và điều trị đúng hướng.